Pierwsze zapiski o tego typu metodzie leczenia uciążliwych biegunek pochodzą już z IV-wiecznych Chin, natomiast w światowym lecznictwie pojawiła się w 1958 r. Od 2012 r. metoda ta stosowana jest także w Polsce, zaś od roku 2013 widnieje na liście leków eksperymentalnych FDA. Mowa o przeszczepie flory jelitowej, która polega na transferze kału od zdrowego dawcy do układu trawiennego chorego. Choć może to brzmieć jak element medycyny ludowej, przeszczep mikrobioty zalecany jest według wytycznych EBM (ang. Evidence-Based Medicine), ze względu na swoją dużą skuteczność.
Przeszczepu mikrobioty dokonuje się u osób z zakażeniem Clostridium difficile nawrotowym lub opornym na leczenie antybiotykami: metronidazolem w I rzucie oraz wankomycyną w II rzucie. W grupie ryzyka znajdują się przeważnie osoby w wieku powyżej 65 lat, przechodzące wcześniej intensywne terapie antybiotykowe, chorujące przewlekle, często hospitalizowane lub przebywające w ośrodkach opieki długoterminowej – choć problematyczna infekcja C. difficile może dotykać osoby w każdym wieku.
C. difficile to Gram-dodatnia beztlenowa laseczka przetrwalnikująca będąca gatunkiem środowiskowym, rzadko kolonizującym jelito człowieka. U dorosłych osób częstość występowania C. diffilice to tylko 3%, choć odnotowuje się przejściową kolonizację na poziomie 70% u niemowląt i małych dzieci. Ten niewielki odsetek może ulec zwiększeniu przy ogólnym zaburzeniu struktury flory jelitowej, np. w przypadku hospitalizacji i antybiotykoterapii lub przy przyjmowaniu cytostatyków zaburzających odnowę nabłonka. Oprócz bezobjawowego nosicielstwa i umiarkowanych biegunek, C. difficile może wywoływać także rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego (ang. C. difficile infection, CDI) niekiedy o piorunującym przebiegu zagrażającym życiu chorego.
Na pomoc w tego rodzaju przypadkach przychodzi przeszczep flory jelitowej od zdrowego dawcy. Innymi słowy, jest to zasiedlenie jelit chorego zdrową florą jelitową. Prostota metody może szokować. Przygotowanie materiału do przeszczepu polega na pobraniu stolca od zdrowego dawcy, oznaczeniu jego parametrów, zawieszeniu w roztworze soli fizjologicznej, miksowaniu i filtracji. Dzieje się to po uzyskaniu pisemnej zgody od dawcy, który przez co najmniej 3 miesiące nie był leczony antybiotykami, jest w ogólnym dobrym stanie zdrowia, jego BMI (ang. Body Mass Index) jest w normie oraz stosuje zwykłą dietę. Następnie pobierana jest próbka stolca oraz krwi przeznaczona do badań wykluczających aktywne zakażenia bakteryjne, wirusowe, grzybicze i pasożytnicze. Dawcą może być osoba spokrewniona lub całkowicie obca. Przygotowany preparat jest następnie wprowadzany do układu trawiennego pacjenta poprzez sondę żołądkową lub dwunastniczą bądź poprzez gastroskopię. Podanie przeszczepu może następować także poprzez kolonoskopię. Pacjent także wyraża świadomą zgodę na przeprowadzenie takiego zabiegu. W przypadku braku poprawy, zabieg taki powtarza się.
Skuteczność metody w leczeniu rzekomobłoniastego zapalenie jelita grubego to 90% (8-9 na 10 pacjentów). W Polsce pionierami metody są dr n. med. Paweł Grzesiowski i lek. Adam Hermann. Działając w ramach Centrum Medycyny Zapobiegawczej i Rehabilitacji w Warszawie zapoczątkowali w 2012 r. Program Przeszczepienia Mikrobioty (Flory) Jelitowej. Do 31 grudnia 2015 r. leczeniu tą metodą poddano ponad 150 pacjentów w trzech placówkach szpitalnych oraz ośrodku ambulatoryjnym działającym w ramach Ośrodka Badań i Przeszczepiania Mikrobioty Jelitowej. Pionierzy metody aktywnie działają na rzecz jej promowania oraz zwiększania świadomości zarówno wśród pacjentów, jak i wśród lekarzy. Wyrazem rosnącego zainteresowania metodą jest coraz większa liczba polskich placówek inicjujących przeszczepy mikrobioty. Są to:
- Szpital Specjalistyczny w Wejherowie,
- Powiatowy Szpital w Wołominie,
- Powiatowy Szpital w Makowie Maz.,
- Szpital Przasnysz, Ciechanów,
- Kliniczny Szpital Dziecięcy, Warszawa,
- Kliniczny Szpital Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego,
- Centrum Medycyny Zapobiegawczej i Rehabilitacji,
- Szpitale – Warszawa, Staszów, Rzeszów, Konstancin, Malbork, Końskie, Tychy, Łódź, Kraków, Mikołów, Szczecin, Gdańsk, Otwock, Olsztyn….
W ramach Centrum powstaje także Polski Bank Dawców Mikrobioty Jelitowej osób zdrowych z różnych regionów Polski. Więcej informacji o programie znajduje się na stronie internetowej.
KOMENTARZE