Biotechnologia.pl
łączymy wszystkie strony biobiznesu
Prawne aspekty komercjalizacji badań naukowych: umowa o poufności (non disclosure agreement)
21.04.2005

          Wraz z uzyskaniem ciekawych wyników badawczych o potencjalnych walorach komercyjnych bynajmniej nie kończy się praca i zaangażowania naukowca, autora danego odkrycia. Przed badaczem stają nowe problemy, takie jak:

  • zabezpieczenie pomysłu przez potwierdzenie swoich praw do niego w instytucjach patentowych;
  • określenie kierunków, w których ma podążać dalszy ewentualny rozwój pomysłu;
  • poszukiwanie kontrahentów dla komercjalizacji danego osiągnięcia, w tym także oznaczenie rynków, z których mają oni pochodzić i systemów prawnych w jakich funkcjonują;
  • czy w końcu zdobycie środków dla realizacji kolejnych projektów badawczych.
  •           O ile naukowcy skupiają zazwyczaj całą swoją uwagę na powodzeniu projektu badawczego, dalsze kroki gwarantujące sukces komercyjny projektu i zabezpieczające interesy autora (zespołu badawczego) są często prowadzone fatalnie lub w ogóle nie podejmowane. Znalezienie partnera biznesowego, co już jest poczytywane za ogromny sukces w postępie komercjalizacji projektu, pociąga za sobą konieczność zabezpieczenia własnych interesów (interesów zespołu naukowego, który realizował dany projekt).           W przypadku udanej próby zainteresowania swoim odkryciem partnera biznesowego pierwszym krokiem powinno być zawarcie tzw. umowy o poufności (non disclosure agreement lub confidentialy agreement, której podstawowym celem jest zabezpieczenie interesów naukowca i wyników jego pracy. Jest to rodzaj umowy nienazwanej, czyli nie posiadającej stosownych regulacji w obowiązującym systemie prawnym (jak jest to w przypadku innych umów np.: sprzedaży, najmu, dzierżawy, leasingu i innych). Nie oznacza to jednak braku możliwości zawarcia takiej a jedynie brak ustawowych elementów składających się na taką umowę. Korzystając zatem z wolności zawierania umów, która jest wyrażona w Kodeksie cywilnym, strony mogą swobodnie kształtować powstające między nimi stosunki. Określenie tej umowy jako umowy o poufności zostało ukształtowane dzięki praktyce jej stosowania i materiom jakie reguluje. Opracowanie to ma na celu przybliżyć m.in.: układ, materie i postanowienia takiej umowy.           Jakie zatem elementy powinna zawierać?           Sprawą oczywistą, ale wartą przypomnienia, jest kwestia zawarcia tej umowy w formie pisemnej, w co najmniej dwóch egzemplarzach – po jednym dla każdej ze stron. Pozwoli to uniknąć w przyszłości sporów co do samego istnienia zobowiązania.           Jak każda umowa także i ta musi zawierać elementy istotne, które określają jej materię i podstawowe założenia oraz postanowienia dodatkowe, które pomogą wzmocnić i uszczegółowić powstający stosunek prawny. Należy w tym miejscu zauważyć, że sam tytuł umowy niekoniecznie musi być sformułowany jako umowa o poufności, takie określenie ma tylko znaczenie porządkujące. Do elementów podstawowych (istotnych) zaliczyć należy:

  • Określenie stron umowy (dla potrzeb opracowania nazwanych Ujawniającym – Discloser i Przyjmującym – Recipient). Pamiętać należy aby ich oznaczenie było pełne i jasne, tzn. zawierało wszelkie informacje wskazujące na dany podmiot.
  • Definicja umowy, na którą będzie składać się wymienienie i określenie informacji poufnych i ich zakres. Jest to najważniejsza część umowy i dlatego musi być opisana tak szczegółowo jak tylko to jest możliwe. Musi zawierać dokładne opisy przekazywanych kontrahentowi informacji, pozwoli to uniknąć ewentualnych nieporozumień i różnic w interpretacji umowy.
  • Oznaczenie i wyjaśnienie celu umowy. W postanowieniach należy przedstawić zamiary stron, z jednej udzielenie informacji a z drugiej zabezpieczenie ich przed ujawnieniem innym nieuprawnionym podmiotom.
  • Zobowiązanie się stron (co należy podkreślić – obydwu) do nie ujawniania wskazanych w umowie obszarów współpracy innym podmiotom. Musi być to „mocne” i jasno wskazane postanowienie, gdyż od jego przestrzegania będzie zależał byt całego stosunku prawnego. Można to określić uprawnionych pracowników, metody przechowywania informacji, zobowiązania do nie używania ich w sposób sprzeczny z celem umowy, itp.
  • Oznaczenie granic przekazywanych wzajemnie informacji, np. w sytuacji gdy Przyjmujący zna dane kwestie z innego źródła przed przekazaniem ich przez Udzielającego, lub gdy zostały wcześniej już ujawnione innym podmiotom i dlatego nie można ich traktować jako poufne. Można oznaczyć również zakres ewentualnych publikacji. Postanowienia te mają za zadanie upewnić strony co do zakresu ochrony.
  • Sposoby rozliczeń, kwestie finansowe między stronami z tytułu korzyści uzyskiwanych z realizacji danego projektu.
  • Wskazanie terminu trwania umowy. Musi być on wystarczająco długi by zapewnić bezpieczeństwo interesom stron, niemniej jednak nie może być przesadnie długi ażeby nie obciążać ich w sytuacji wypełnienia celu umowy. Może również zaistnieć konieczność zawarcia umowy na czas nieoznaczony.
  • Dodatkowe postanowienia mogą obejmować m.in.:
  • Uprawnienia do upominania drugiej strony, wypowiadania i rozwiązywania umowy w razie jej nie wykonywania lub niezgodnego z postanowieniami wykonywania.
  • Zastrzeżenia o przysługiwaniu uprawnień także spadkobiercom stron lub innym podmiotom.
  • Obowiązki zwrotu otrzymanych materiałów w sytuacji rozwiązania czy też wypełnienia umowy.
  • Wskazania co do właściwości sądu uprawnionego do rozstrzygania ewentualnych sporów.

          Serdecznie zapraszam do zamieszczania własnych komentarzy i pytań dotyczących prawnych aspektów „umowy o poufności” (patrz poniżej formularz „Wasze Komentarze”). Postaram się udzielać na bieżąco odpowiedzi dotyczących kwestii prawnych związanych z tym zagadnieniem.

Mikołaj Pawlak, Bio-Tech Consulting

KOMENTARZE
Newsletter