Dr Peter S. Nelson z Hutchinson Center's Human Biology Division tłumaczy, że komórki rakowe w ciele człowieka żyją w bardzo złożonym środowisku/sąsiedztwie. Usytuowanie komórek rakowych oraz rodzaj sąsiedztwa ma znaczny wpływ na ich odpowiedź na stosowane terapie przeciwnowotworowe.

Zespół badawczy dr Nelsona odkrył, że prawidłowe komórki najczęściej żyjące w sąsiedztwie komórek rakowych – fibroblasty – po ekspozycji na chemioterapię podtrzymują uszkodzenia DNA, co sprzyja wzmożonej produkcji czynników wzrostu stymulujących rozwój nowotworów. W normalnych warunkach fibroblasty są odpowiedzialne za utrzymywanie ciągłości strukturalnej tkanek łącznych, pełniąc kluczową rolę w procesach gojenia ran i produkcji kolagenu. Odkryto jednak, że chemioterapia stymuluje fibroblasty do wzmożonej produkcji białka WNT16B, które wydzielone do otoczenia umożliwia znajdującym się w sąsiedztwie komórkom rakowym przyśpieszony wzrost, a tym samym przetrwanie terapii przeciwnowotworowej.

Badania zespołu wskazują, że chemioterapia jest w stanie wywołać nawet trzydziestokrotny wzrost stężenia białek WNT w środowisku pozakomórkowym. Geny kodujące białka z rodziny WNT pełnią istotną funkcję w rozwoju organizmu a niekiedy także w rozwoju niektórych rodzajów nowotworów, jednak jak dotąd nigdy nie powiązano ich z kształtowaniem oporności na leczenie. Odkrycie zespołu dr Nelsona wskazuje na konieczność ukierunkowanego zahamowania aktywności białek WNT w sąsiedztwie komórek rakowych, co w efekcie znacznie poprawi skuteczność metod leczenia pacjentów .

Terapie antynowotworowe nieustannie rozwijają się w kierunku zwiększonej specyficzności, skupiając się na konkretnych mechanizmach molekularnych odpowiedzialnych za rozwój nowotworów. Najnowsze doniesienia wskazują jednak, że bezpośrednie sąsiedztwo komórek rakowych oraz jego „poprawność” genetyczna mają również duże znaczenie dla powodzenia terapii.

Chemioterapia jest jedną z najpopularniejszych metod leczenia osób chorych na raka, jednak niemal zupełnie traci zastosowanie w przypadku zaawansowanych stadiów choroby. Wówczas dawki terapii potrzebne do zabicia komórek rakowych spowodowałyby także śmierć pacjenta. Z tego powodu leczenie guzów litych często polega na cyklicznym poddawaniu pacjenta działaniu niewielkich dawek chemioterapii, by umożliwić regenerację prawidłowym komórkom. Odkrycie zespołu dr Nelsona dowodzi, że interwałowe leczenie bez ukierunkowanego zahamowania aktywności białek WNT nie tylko może pomóc części komórek nowotworowych w przetrwaniu chemioterapii, ale też przyśpieszyć ponowny rozwój raka.

Zespół naukowców z Fred Hutchinson Cancer Research Center, wraz z przedstawicielami University of Washington, Oregon Health and Science University, the Buck Institute for Research on Aging i the Lawrence Berkeley National Laboratory, przeprowadził badania na komórkach raka prostaty, piersi i jajników pobranych od pacjentów po przebytej chemioterapii. Niniejsze przełomowe dla medycyny odkrycie jest efektem wieloletniej pracy grupy wielu ludzi oraz najlepszym dowodem na to, że w branży naukowo-badawczej najważniejsza jest współpraca różnych, wyspecjalizowanych ośrodków.

Opr. Anna Drzazga

Źródła: Yu Sun, Judith Campisi, Celestia Higano, Tomasz M Beer, Peggy Porter, Ilsa Coleman, Lawrence True, Peter S Nelson. Treatment-induced damage to the tumor microenvironment promotes prostate cancer therapy resistance through WNT16B. Nature Medicine, 2012; http://www.sciencedaily.com