Nasz kraj zaliczył kolejny spadek. W raporcie opracowanym przez World Economic Forum (WEF) we współpracy z Narodowym Bankiem Polskim, jesteśmy dopiero na 41 miejscu. Najpoważniejszym wyzwaniem, któremu trzeba sprostać, aby zwiększyć konkurencyjność polskiej gospodarki jest podwyższenie innowacyjności, która jest stosunkowo niska w porównaniu z efektywnością i tzw. czynnikami podstawowymi gospodarki.

Uwagę na ten istotny problem naszego kraju zwracał niedawno Jerzy Buzek, szef Parlamentu Europejskiego: "Wydajemy około 1,8 proc. PKB właśnie na modernizację gospodarki, na innowacyjność. Gdybyśmy wydawali 3 proc., tak jak najlepsze kraje na świecie, moglibyśmy stworzyć ponad 4mln miejsc pracy, wygralibyśmy walkę konkurencyjną"

Z opracowań resortu gospodarki wynika, że nakłady na działalność badawczo-rozwojową w 2008 r. wyniosły jeszcze mniej, bo zaledwie 7,7mld zł, co stanowi 0,67 proc. Naszego PKB. Udział ten jest wyższy niż na Słowacji, w Grecji i Rumunii, lecz niższy od większości państw OECD, gdzie średnia wynosi 2,33 proc. PKB. Lepsza od nas jest też Rosja ze średnią 1,04 proc. PKB i Chiny (1,54 proc. PKB).

W rankingu innowacyjności Komisji Europejskiej Polska jest szósta od końca, ale sytuuje się powyżej unijnej średniej, jeśli chodzi o dostęp do zasobów ludzkich. W większości dziedzin Polska zbyt wolno nadrabia zaległości, by wejść do grupy "doganiającej liderów", gdzie są kraje, które osiągają wyniki zbliżone do unijnej średniej.

Barierą rozwoju dla młodych firm jest wciąż złożoność i nieprzejrzystość systemu podatkowege. Przedsiębiorcy narzekają także na biurokrację, sztywność rynku pracy, dostępność do finansowania i zły stan infrastruktury. W Polsce innowacje finansowane są m.in. przez MNiSW oraz Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR).

Dodatkowym problemem polskich przedsiębiorców realizujących projekty badawcze są niewystarczające fundusze, którymi dysponują. Stan ten wyklucza przede wszystkim małe i średnie firmy z pracy nad projektami z zakresu wysokich technologii. Aby zmienić obecną strukturę konieczne są zmiany systemowe, należy także zbudować silne zaplecze naukowe, nie tylko w postaci uczelni wyższych ale także parków naukowych oraz inkubatorów technologicznych. Na początku ubiegłego roku tego typu obiektów było w Polsce blisko 700. Coraz częściej praktykowany rozwiązaniem jest przenoszenie działalności naukowej w struktury biznesowe - coraz więcej firm decyduje się na niezależne pozyskiwanie funduszy nie tylko z dotacji unijnych, ale i alternatywnych źródeł wsparcia finansowego.

Przeszkodą dla rozwoju polskiej innowacyjności jest także niewielka zdolność transferu wiedzy i powstałych rozwiązań do przemysłu. Konieczność połączenia wiedzy i praktycznej działalności jest niezbędne, jeżeli polska gospodarka ma być w większym stopniu oparta na zaawansowanych technologicznie rozwiązaniach.

Szansy na poprawę tego stanu można upatrywać w zasobach ludzkich: wysoko wykwalifikowanych pracownikach i kadrze zarządzającej. Jednak bez odpowiedniego wsparcia ze strony instytucji rządowych oraz zaplecza finansowego wypracowanie nowego stanu będzie niezwykle trudne.

red. Blanka Majda