Fot. Od lewej Gabriela Żurawska oraz Katarzyna Mleczko-Sanecka, źródło: MIBMiK

Gabriela Żurawska wraz z zespołem z Laboratorium Homeostazy Żelaza MIBMiK pod kierownictwem Katarzyny Mleczko-Saneckiej oraz Zuzanna Sas z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego są autorkami artykułu „Iron-triggered signaling via ETS1 and the p38/JNK MAPK pathway regulates Bmp6 expression”. Artykuł powstał przy współudziale badaczy z Narodowego Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie, Instytutu Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej im. M. Mossakowskiego PAN, Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego oraz Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN.

Niedobór żelaza to globalny problem zdrowotny – szacuje się, że dotyczy on co najmniej miliarda ludzi na świecie [1]. Żelazo to mikroelement niezbędny dla wielu istotnych funkcji życiowych, jednak zarówno jego deficyt, jak i nadmiar mogą być destrukcyjne, prowadząc do uszkodzenia narządów i rozwoju chorób. Dlatego, jak przekonują badaczki, poziom żelaza w organizmie powinien być ściśle kontrolowany.

Co zaskakujące, dopiero w ostatnich dwóch dekadach odkryto mechanizmy molekularne kontrolujące poziom żelaza w ludzkim ciele. Niewielki hormon wytwarzany przez wątrobę, zwany hepcydyną, został opisany jako kluczowy regulator ogólnoustrojowej homeostazy żelaza. Następnie naukowcy zidentyfikowali kolejne białko, cytokinę BMP6, która aktywuje produkcję hepcydyny. BMP6 działa jak „sensor” poziomu żelaza – synteza tego białka wzrasta wraz z nadmiarem tego pierwiastka w organizmie. Niemniej mechanizmy molekularne, które są odpowiedzialne za regulację BMP6 poprzez poziom żelaza w organizmie, są nadal słabo poznane.

Naukowcy z MIBMiK odkryli nową komórkową ścieżkę sygnałową, która indukuje BMP6 w warunkach nadmiaru żelaza, składającą się z kinaz MAP i czynnika o nazwie ETS1. Badacze pokazali, że białka te są aktywowane przez wolne rodniki generowane przez akumulację żelaza i bezpośrednio łączą się z DNA, aby wywołać zwiększoną ekspresję BMP6. Odkrycie to może utorować drogę do nowych terapii, mających na celu korektę równowagi żelaza poprzez modulację poziomu BMP6, a także potencjalnie pomóc zdiagnozować podłoże genetyczne zaburzeń związanych z gospodarką żelaza, o nieznanej dotąd przyczynie.