W 2009 r. publikowano wyniki badań, przeprowadzonych na hodowlach komórkowych innego gatunku, który radzi sobie ze zmienionymi nowotworowo komórkami – golców (Heterocephalus glaber). Podobnie jak ślepce, zwierzęta te prowadzą podziemny tryb życia, będąc narażone m.in. na hipoksję. W toku ewolucji wykształciły szereg molekularnych adaptacji, wśród których można wymienić gen p16, kontrolujący gęstość komórek. Jeśli proliferacja zachodzi za szybko i komórkom robi się „tłoczno”, ich podziały zostają zahamowane. Podobny mechanizm występujący u ssaków oparty jest o gen p27, golce są więc podwójnie zabezpieczone – tym bardziej, że białko, będące produktem p16 jest bardziej czułe i reaguje szybciej. W praktyce hodowla in vitro komórek golca przestają się dzielić wcześniej, niż komórki innych ssaków (tzn przed równomiernym pokryciem całej dostępnej im powierzchni).

Brak podatności na nowotwory w przypadku ślepców zdawał się być analogiczny. Po założeniu hodowli komórkowych okazało się jednak, że ich wzrost wygląda inaczej, niż u golców. Zwierzęta posiadają nieco  zmienione białko p53, wiązane z apoptozą – jest to prawdopodobnie efekt przystosowania do podziemnego, ubogiego w tlen środowiska. Procesy apoptotyczne, jeden z istotniejszych elementów obrony immunologicznej, są u ślepców mniej efektywne.

In vitro po osiągnięciu określonej gęstości fibroblasty ślepców zaczęły wydzielać interferon β i masowo ginąć na drodze nekrozy. Nie ustalono, co prowadzi do uwolnienia IFNβ, jednak mechanizm, po wnikliwszym zbadaniu, może okazać się doskonałą podstawą do opracowania nowych terapii przeciwnowotworowych. Pojawia się tez pytanie, czy in vivo masowa martwica komórek nie wpływa na okoliczne tkanki, wywołując stany zapalne i uszkodzenia.

Przy tego typu publikacjach należy zachować ostrożny optymizm – hodowla komórek ślepca nie ma procedury opracowanej tak dokładnie, jak dla zwierząt modelowych. Odkryta „wspólna śmierć komórek” (concerted cell death, termin stworzony przez Verę Gorbunovą, kierującą grupą badawczą) może być jedynie efektem niewłaściwego prowadzenia hodowli. Obiecujący temat wymaga jeszcze wielu eksperymentów, mogących potwierdzić pierwsze wyniki.

Zuzanna Sobańska

Źródło: http://www.pnas.org/, Wikipedia