Nowy poziom wiedzy o mikrobiomie oparty na polskiej populacji

Projekt „Mapa Mikrobiomu Polski” miał na celu stworzenie kompleksowego, referencyjnego zbioru informacji na temat flory bakteryjnej jelit mieszkańców Polski – zarówno populacji osób zdrowych, jak i pacjentów onkologicznych poddanych immunoterapii. To pierwszy tego rodzaju zasób danych w kraju, który łączy dane mikrobiologiczne (mikrobiom), genetyczne i fenotypowe. Zebrany materiał badawczy ma ogromną wartość dla nauki i przemysłu, stanowiąc punkt odniesienia dla przyszłych badań klinicznych i rozwojowych w obszarze zdrowia jelitowego. Zestaw ten pozwala na dogłębne zrozumienie roli mikrobioty jelitowej w zdrowiu i chorobie oraz umożliwia rozwój spersonalizowanych terapii, probiotyków czy diagnostyki opartej na charakteryzacji mikrobiomiu.

Rola partnerów projektu – nauka i technologia

Instytut Chemii Bioorganicznej PAN odpowiadał za projekt badawczy i eksperymentalny – prowadził proces rekrutacji uczestników, pobierania i przetwarzania próbek biologicznych, a także analizy laboratoryjne (m.in. sekwencjonowanie materiału genetycznego i metagenomicznego). Dzięki zapleczu naukowemu i doświadczeniu ICHB PAN możliwe było zbudowanie reprezentatywnego zbioru danych o populacji polskiej. Ardigen pełnił funkcję partnera technologicznego – opracował infrastrukturę bioinformatyczną, zajął się analizą danych metagenomicznych, integracją danych wielowymiarowych (multi-omics) oraz stworzeniem protokółów analitycznych, które umożliwiają dalszą rozbudowę zbioru o nowe podzbiory, np. dane od pacjentów onkologicznych. –„Mapa Mikrobiomu Polski” to nie tylko zestaw danych – to gotowa platforma do dalszego rozwoju produktów diagnostycznych i terapeutycznych w oparciu o dane populacyjne. Jesteśmy dumni, że Ardigen mógł odegrać kluczową rolę w budowie tej bazy wiedzy – komentuje dr Kaja Milanowska-Zabel z Ardigen.

Krok w stronę wdrożenia 

Zakup wyników przez firmę Onebiome to pierwszy krok w kierunku ich komercyjnego wykorzystania. – Dla nas to moment symboliczny – wyniki projektu naukowego, który przez ostatnie lata rozwijał wiedzę o polskim mikrobiomie, teraz otrzymują praktyczne zastosowanie. To właśnie jest drugie życie „Mapy Mikrobiomu Polski” – przejście od nauki do realnych produktów wspierających zdrowie i profilaktykę – mówi prof. Paweł Łabaj, współzałożyciel i członek zarządu Onebiome. Zakupione przez Onebiome wyniki prac badawczo-rozwojowych zostaną wykorzystane w ramach rozwoju nowoczesnych usług i produktów spółki, w tym w projektach z zakresu personalizowanej analizy mikrobiomu, biobankowania oraz długofalowego monitorowania zmian mikrobioty jelitowej. Dzięki temu możliwe będzie wykorzystanie wiedzy naukowej w praktyce klinicznej i konsumenckiej – zarówno w profilaktyce zdrowotnej, jak i dietetyce spersonalizowanej. W szczególności zakupiona „Mapa Mikrobiomu Polski” pomoże dostroić wykorzystywany obecnie model bazowy do populacji Polski, jak również opracować zakresy referencyjne lepiej oddające specyfikę polskiej populacji. Całościowo pozwoli to poprawić jakość zaleceń oferowanych w ramach produktów firmy – BioMe Control oraz Base.

Wymiar prac badawczych w skali makro

„Mapa Mikrobiomu Polski” to pierwsze tak kompleksowe narzędzie dla naukowców i firm biomedycznych w Polsce, punkt odniesienia dla badań nad rolą mikrobiomu w różnych jednostkach chorobowych, fundament dla przyszłych produktów z zakresu diagnostyki, medycyny spersonalizowanej i terapii mikrobiotycznych. – Każdy z nas nosi w sobie ekosystem większy i bardziej złożony niż dżungla tropikalna – tylko, że ukryty w jelitach. W „Mapie Mikrobiomu Polski” po raz pierwszy skatalogowaliśmy ten mikrokosmos na poziomie naszej populacji. Teraz ta wiedza przestaje być zamknięta w publikacjach naukowych – zaczyna pracować dla pacjentów, lekarzy i innowatorów. To prawdziwa translacja nauki do rzeczywistości – uważa prof. Anna Philips z ICHB PAN, kierownik projektu.

Projekt był finansowany ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (POIR.04.01.02-00-0025/17), w partnerstwie międzysektorowym łączącym naukę z przemysłem. Jego rezultaty pokazują, jak skuteczna może być współpraca między instytutem naukowym PAN, firmą technologiczną i podmiotem komercyjnym. Wartość projektu wyniosła 6 330 702,84 zł, a wartość dofinansowania NCBR – 5 594 334,98 zł.

ICHB PAN