Wirus brodawczaka ludzkiego – HPV (Human Papilloma Virus) jest bardzo szeroko rozpowszechniony. Przyczyną zachorowania na raka szyjki macicy jest długotrwałe zakażenie właśnie tym wirusem. Przyjmuje się, że połowa aktywnych seksualnie ludzi na różnym etapie życia ulega zakażeniu HPV. Istnieje około 120 typów wirusa HPV, spośród których do najbardziej niebezpiecznych zalicza się tzw. wirusy wysokiego ryzyka onkogennego, np. typ 16 i 18. Są one odpowiedzialne za 70% przypadków raka szyjki macicy. W wielu przypadkach zakażenie wirusem HPV któregoś z typów ustępuje samoistnie, ale może również spowodować zmiany w obrębie szyjki prowadzące do śródnabłonkowej zmiany nowotworowej (CIN). Sposobem wykrycia zmian przedrakowych szyjki macicy oraz nowotworu we wczesnym stadium jest badanie cytologiczne. Należy ono jednak do tzw. profilaktyki wtórnej i często wykrycie zmienionych komórek okazuje się zbyt późno. Dlategoteż, szczepienie przeciw HPV jest prawdziwym kamieniem milowym w świecie onkologii i daje możliwość profilaktyki pierwotnej. Pierwszą szczepionką zaakceptowaną przez FDA (the Food and Drug Administration) w 2006 roku był Gardasil wyprodukowany przez frimę Merck & Co. Inc., który skutecznie chroni HPV o wysokim stopniu ryzyka rozwoju raka (typ 16 i 18) oraz dwoma typami o niskim stopniu ryzyka (typ 6 i 11). Szczepionka ta jest bezpieczna i została skonstruowana tak, że nie zawiera materiału genetycznego wirusa, a jedynie jego białkową otoczkę w celu sprowokowania układu odpornościowego do obrony oraz wywołania produkcji ochronnych przeciwciał i powstania pamięci immunologicznej. W tej chwili czekamy na zakończenie III fazy badań klinicznych pojawiającej się na horyzoncie kolejnej szczepionki przeciw tym samym groźnym typom wirusa, sponsorowanym przez GlaxoSmithKline – PATRICIA (skrót od „PApilloma TRIal to prevent Cervical Cancer In young Adults”). Badania dotyczą kobiet w przedziale wiekowym 15 do 25 lat. Faza ta rozpoczęła się w 2004 roku i ma trwać 4 lata, aby ocenić bezpieczeństwo i wydajność nowej szczepionki. Gardasil co prawda chroni przed zakażeniem danym typom wirusa praktycznie w 100%, ale w tej chwili jego cena (ok 550zł za jedną dawkę – a przyjmuje się trzy) w polskiej rzeczywistości nie pozwala jeszcze wielu kobietom skorzystać z osiągnięć nauki. Polskie i światowe towarzystwa medyczne jednoznacznie zalecają jednak rutynowe szczepienie dziewcząt w wieku 11-12 lat oraz szczepienia dziewcząt i kobiet w wieku od 13 do 26 lat.


Kampania „Chronię życie przed rakiem szyjki macicy”, www.hpv.pl, Associated Press, www.medpagetoday.com, GlaxoSmithKline