W latach dziewięćdziesiątych było to również atrakcyjne miejsce pracy dla lekarzy. Dzisiaj jednak liczba lekarzy szukających zatrudnienia w branży CRO jest mniejsza. Najczęściej obsadzanym stanowiskiem w CRO jest monitor badań klinicznych. Podstawowym obowiązkiem CRA (Clinical Research Associate, CRA) jest sprawdzanie, czy badanie kliniczne w danym ośrodku prowadzone jest w zgodzie z GCP (Good Clinical Practice), przepisami i protokołem badania. CRA zwykle zatrudniani są w Działach Medycznych firm farmaceutycznych lub w firmach CRO (Contract Research Organization).

W Branży CRO wzrasta zatrudnienie. W roku 2006 zapewniała około tysiąca specjalistycznych miejsc pracy, dzisiaj ilość zatrudnianych monitorów badań ciągle wzrasta. Są to osoby pracujące w biurze (Office-based CRAs), w domu (Home-based CRAs) lub tzw. freelancers. W większości firm farmaceutycznych i CRO istnieje struktura macierzowa, zatem Monitor ma zwykle dwóch przełożonych: kierownika liniowego (Line Manager), Dyrektora Medycznego w firmie farmaceutycznej i Clinical Operations Manager w firmie CRO; oraz kierownika funkcyjnego - Kierownika Projektu (Project Manager).

CRO to branża otwarta na młodych ludzi. Na rynku istnieją firmy, które zatrudniają absolwentów, bez dorobku zawodowego i doświadczenia, dając w ten sposób możliwość nauki i awansu. Jednak większość firm zatrudniając monitora oczekuje, że będzie on już miał doświadczenie zawodowe i to w określonej dziedzinie terapeutycznej. Wykształcenie preferowane, to kierunki biologiczne i pokrewne. Zdarzają się na rynku CRA osoby bez wykształcenia wyższego - ich zatrudnienie dla firm jest obarczone ryzykiem, które wynika z wymagań sponsorów, mogących nalegać na wyższe wykształcenie Monitora, bez względu na jego doświadczenie zawodowe. Znajomość języków obcych jest konieczna. Korespondencja przebiega w języku angielskim, odbywają się telekonferencje, spotkania branżowe, więc znajomość języka angielskiego w mowie i piśmie jest niezbędna. Monitor powinien być osobą dokładną, skrupulatną, systematyczną, bowiem jest odpowiedzialny za stan bardzo obszernej dokumentacji, która jest obecna przy każdym badaniu.

Praca Monitora badań klinicznych wymaga wiedzy merytorycznej, związanej z medyczno-prawnymi aspektami badań. Obowiązki Monitora związana są z koniecznością licznych podróży, a to oznacza, że do 14 dni w miesiącu Monitor może spędzać w ośrodkach badawczych na terenie całego kraju. Praca ta zatem wymaga dyspozycyjności i świetnego zarządzania własnym czasem pracy. Warto podkreślić, że działalność Monitora jest związana z dużą ilością relacji i komunikacji - jednym słowem przebiega we współpracy z ludźmi, czyli potencjalnych źródeł konfliktów, nieporozumień i napięć też jest dużo. Monitor powinien świadomie budować udane relacje z pracownikami ośrodków badawczych, przedstawicielami zleceniodawcy badania, a przede wszystkim z asystentami i pracownikami własnego biura. Liczba współpracowników Monitora może sięgać do kilkudziesięciu osób, które często zna jedynie z rozmów telefonicznych, czy korespondencji elektronicznej. Praca w takiej sieci relacji wymaga dużych umiejętności komunikacyjnych, które mogą zapobiegać konfliktom lub gdy do nich dojdzie pozwolą sprawnie je wyjaśniać i rozwiązywać. Wymaga także umiejętności myślenia i emocjonalnego dystansu w sytuacjach trudnych i stresowych.

Kolejne etapy w rozwoju kariery Monitora Badań Klinicznych, wiążą się z powiększeniem zakresu odpowiedzialności. W obszarze odpowiedzialności pojawia się koordynacja projektu z jednej strony i zarządzanie zespołem, z drugiej. Obydwa obszary, oprócz minimum pięcioletniego doświadczenia w branży , często wykształcenia medycznego i ciągłego doskonalenia się w obszarze wiedzy medyczno-prawnej związanej z branżą CRO, wymagają także wysokiego poziomu kompetencji managerskich. Przykładem niech będzie stanowisko Line Managera, który ma za zadanie nadzorowanie prac całego zespołu w danym projekcie. Takie zadanie oznacza doskonałą orientację w przebiegu prac, zarówno pod względem finansowym, merytorycznym jak i organizacyjnym. Osoba na tym stanowisku tworzy zespoły zadaniowe, które realizują badania; monitoruje i dokonuje oceny ich pracy. Kierownik projektu nadzoruje także rozliczenia finansowe monitorów i całych projektów wobec sponsora. Nieprawidłowy nadzór nad projektem powoduje, że kontrakt może być niewykorzystany lub przekroczony w obszarze ilości wizyt lub terminów.

Line Manager jest odpowiedzialny za motywację do pracy swojego zespołu, za jego rozwój i udział w szkoleniach zewnętrznych. To na nim spoczywają obowiązki przeprowadzania rozmów ewaluacyjnych z pracownikami, wyznaczania nowych celów rozwojowych, rekomendacje do nagród i nagan. Dbanie o rozwój zespołu wymaga od managera wysokich kompetencji komunikacyjnych oraz świadomości znaczenia dla motywacji: procesu ewaluacji, systemu motywacyjnego, umiejętności wyznaczania czytelnych celów. Świadome wspieranie zespołu, którego efekty pracy w dużej mierze zależą od udanych i efektywnych relacji z pracownikami ośrodków badawczych i z przedstawicielami sponsorów, to wyzwanie dla managera. Od niego zespół oczekuje panowania nad sobą w sytuacjach dużego stresu i napięć, udzielania innym emocjonalnego wsparcia z jednej strony, z drugiej jasnych kryteriów oceny pracy i konsekwencji w jej weryfikacji, inicjowania komunikacji i poszukiwań rozwiązania w sytuacjach trudnych. Line Manager ma wpływ nie tylko na jakość samego badania, lecz również na kulturę firmy w której pracuje i skuteczność podległego mu zespołu.

Praca w branży CRO daje możliwości i perspektywy rozwoju, wymaga jednak ustawicznego doskonalenia w obszarze wiedzy medycznej i prawnej. Ponadto jest obarczona dużym stresem, ze względu na liczbę osób współpracujących, konieczność egzekwowania zobowiązań z zachowaniem dobrych relacji, wielogodzinnej pracy w ośrodkach badawczych, która wymaga skupienia i precyzyjności. Na stanowiskach managerskich w branży CRO dochodzą także kompetencje związane z zarządzaniem zespołem, koordynacją projektów, podejmowaniem decyzji i wysokim poziomem wiedzy merytorycznej. Ten szeroki zakres wymaganych umiejętności, zdolości i kompetencji, które trzeba równocześnie wykorzystywać w pracy operacyjnej, może stanowić źródło dodatkowego stresu. Brak wypracowanych sposobów radzenia sobie z tak różnorodnymi wyzwaniami może negatywnie wpływać na efektywność wysiłków oraz pracę całych zespołów i organizacji. Z myślą o osobach, które chcą podążać ścieżką rozwoju zawodowego w branży CRO powstała Akademia Zarządzania dla Monitorów i Managerów Badań Klinicznych. Akademia dedykowana jest tym, którzy chcą uzupełnić wiedzę medyczno-prawną umiejętnościami z obszaru zarządzania zespołem, budowania udanych relacji biznesowych i negocjacji handlowych.

Akademia to rozwój, środowisko wymiany doświadczeń w grupie osób związanych z branżą CRO, w odniesieniu do realiów pracy - specyficznych dla branży.


Joanna Femiak PhD
Trener, coach
Prezes Personnel Training Institute