Uszkodzenia rdzenia kręgowego na skutek urazów mechanicznych są zawsze poważne w skutkach. W zależności od poziomu, na jakim wystąpią i stopnia uszkodzenia mogą prowadzić do niedowładów, zniesienia czucia lub całkowitego paraliżu (para- lub tetraplegii). Jak dotąd nie opracowano skutecznej, zatwierdzonej terapii, pozwalającej na regenerację uszkodzonych włókien nerwowych i odwrócenie skutków porażenia. Wiele ośrodków prowadzi badania nad zastosowaniem różnego typu komórek macierzystych, które po umieszczeniu w rdzeniu kręgowym mogłyby umożliwić odbudowanie przerwanych struktur i powrót funkcji.

Przeczytaj również:

Optogenetyka - geny światłem malowane

Antyrefleksyjne oko ćmy inspiracją dla stworzenia nanostruktur wspomagających obrazowanie medyczne

Przełomowe doświadczenie przeprowadziła grupa z Cambridge University. Naukowcy zastosowali komórki nabłonka węchowego, ze względu na ich potencjał regeneracyjny, modelem doświadczalnym zaś został pies. Dobór osobników nie był przypadkowy – wszystkie zwierzęta były ofiarami wypadków lub urazów, skutkujących uszkodzeniem rdzenia kręgowego, co najmniej 12 miesięcy przed przeprowadzeniem eksperymentu. Zazwyczaj tego typu badania przeprowadza się na myszach lub szczurach, u których przerwanie rdzenia dokonywane jest w laboratorium. Dodatkowo dużą część spośród badanych psów stanowiły jamniki, zwierzęta naturalnie podatne na porażenie związane z uszkodzeniami kręgosłupa. Tzw. paraliż jamniczy, niedowład tylnych kończyn, najczęściej spowodowany jest dyskopatią.

Pobrane z nosa zwierząt komórki OEC (olfactory ensheathing cells) zostały przeszczepione w okolice uszkodzenia. Badanie przeprowadzone było jako podwójna ślepa próba, co oznacza, że ani właściciele zwierząt, ani naukowcy nie wiedzieli, czy zwierzę jest w grupie badanej, czy kontrolnej. Po podaniu OEC psy były co miesiąc badane pod kątem neurologicznym, przeprowadzano też testy na bieżni. Zwierzęta z grupy, której wszczepiono komórki nabłonka węchowego, wykazały wyraźną poprawę, odzyskując czucie w tylnej części ciała, zdolność ruchu tylnych łap, kilka zwierząt zyskało też kontrolę nad pęcherzem i oddawaniem stolca (jednak nie w stopniu istotnym statystycznie).

Autorzy są ostrożni w ocenie eksperymentu, podkreślając, że przewodzenie nerwowe zostało odzyskane jedynie na krótkich odległościach, pozwalających na przywrócenie niewielkiego zakresu funkcji. Nie wiadomo więc, czy technika może znaleźć zastosowanie w przypadkach wymagających połączenia uszkodzonego rdzenia z mózgiem, a co za tym idzie, czy pozwoli osiągnąć całkowitą regenerację po urazach. Z całą pewnością jednak uzyskane wyniki świadczą o ogromnych zdolnościach regeneracyjnych zastosowanych komórek, mogących stanowić element terapii wspierającej przy paraliżach pochodzenia rdzeniowego i jeśli nie leczyć je w stu procentach, to przynajmniej podnosić jakość życia para – lub tetraplegików.

Zuzanna Sobańska

Źródło: http://www.mrc.ac.uk