Możliwości, trendy i problemy dotyczące komercjalizacji nauki zostały poruszone na forum Life Sciences Baltics 2016, które odbyło się w dniach 14 i 15 września w Wilnie. Ta odbywająca się co dwa lata impreza została zorganizowana przez Enterprise Lithuania oraz Ministerstwo Gospodarki Litwy po raz trzeci i przyciągęła ponad 1200 osób z nauki, przemysłu oraz instytucji rządowych z ponad 30 krajów.

- Forum Life Sciences Baltics 2016 stało się dobrą okazja do spotkania i dyskusji na temat globalnych tendencji dotyczących rozwoju dziedziny nauk o życiu na Litwie. W Japonii, Izraelu czy USA gospodarki narodowe napędzane są przy pomocy najnowszych osiągnięć z biotechnologii, badań klinicznych i innych dziedzin nauk przyrodniczych. Jesteśmy również zobowiązani do uzyskania przełomu w tej branży i dlatego tworzymy skuteczną infrastrukturę naukowo-biznesowej współpracy. Tylko wspólne działania ułatwią transfer technologii do nowych produktów i usług, które spełniają potrzeby społeczne, a ponadto wejście na rynki eksportowe będzie wartością dodaną do rozwoju gospodarki narodowej - stwierdził Evaldas Gustas, litewski minister gospodarki.

Litwa ma również imponujące przykłady udanej komercjalizacji odkryć naukowych. Prof. Arminas Ragauskas stworzył nieinwazyjną metodę monitorowania ciśnienia wewnątrzczaszkowego około 20 lat temu. Nauka zaangażowała się w działalność biznesową znowu w 2012 roku podczas pierwszego forum Life Sciences Baltics, gdzie prof. Ragauskas spotkał się z przedsiębiorcą Remisem Bistrasem. Wspólnie założyli firmę, która przyciąga już 10 milionów dolarów inwestycji, a jej produkty są na radarze NASA i innych organizacji.

- Litewskie uczelnie spełniają najwyższe międzynarodowe standardy. Mamy wielu naukowców cenionych w skali globalnej. Ważne jest, że politycy i rząd uznają sector LifeScience jako priorytet w skali kraju. Powinniśmy dążyć do zwiększenia inwestycji w badania i rozwój, jak również liczby patentów. Litewski ekosystem nauk biologicznych może doświadczyć szybszego rozwoju jeśli młodzi naukowcy połączą się z doświadczonymi profesjonalistami, jeśli struktura aniołów biznesu będzie zrównoważona i przekonująca - potwierdza Remis Bistras, prezes Vittamedu.

Wyzwania związane z komercjalizacją nauki są dobrze znane na Uniwersytecie Technologicznym w Kaunas (KTU) – w celu uzyskania skutecznej struktury komercjalizacji w KTU założono Narodowe Centrum Innowacji i Przedsiębiorczości.

- Naszym celem jest to, by udowodnić, że idee i odkrycia naukowe rozwijane w środowiskach naukowych, mogą być przekształcane w innowacyjne rozwiązania i ostatecznie na produkty o realnej aplikacyjności. Narodowe Centrum Innowacji i Przedsiębiorczości jest platformą dla lepszej współpracy pomiędzy nauką i biznesem. Jest to również punkt wyjścia dla start-upów, aby wyjść ze swoimi produktami na rynek globalny - komentuje Edmundas Šalna, dyrektor Narodowego Centrum Innowacji I Przedsiębiorczości.

Na Litwie infrastruktura komercjalizacji opracowywana jest głównie za pośrednictwem dedykowanych centrów na uniwersytetach, z kolei w Kanadzie nauka i środowisko przedsiębiorców wybrało scentralizowaną współpracę przy Centrum Komercjalizacji Medycyny Regeneracyjnej (CCRM). Centrum to działa na szczeblu krajowym i optymalizuje zasoby i potencjał, aby osiągnąć efektowne rezultaty. Michael May, dyrektor centrum, podkreśla, że ​​komercjalizacja medycyny regeneracyjnej ma znaczący wpływ na rozwój gospodarczy społeczeństwa kanadyjskiego.

- Medycyna regeneracyjna, w tym terapie komórkowe/genowe, są jednym z najgorętszych segmentów w biotechnologii. Istnieje ogromna ilość ekscytujących osiągnięć rozwijanych w tej dziedzinie, ale ważne jest, że te odkrycia zostały skomercjalizowane przez wyspecjalizowane zespoły z odpowiednimi źródłami finansowania i zasobami - mówi Michael May, prezydent CCRM, lider w opracowywaniu i komercjalizacji odkryć na wczesnych etapach rozwoju i dodaje - Strategią CCRM jest współpraca z przemysłem w celu przezwyciężenia przeszkód i partnerstwo z instytucjami, które podzielają nasze zobowiązanie do współpracy w celu osiągnięcia korzyści zarówno zdrowotnych, jak i ekonomicznych na całym świecie.

Transfer technologii i komercjalizacja jest jednym z najgorętszych trendów w sektorze LifeScience na arenie międzynarodowej. Gospodarze forum podnosili również takie zagadnienia, jak: zdrowe starzenie, inżynieria genowa, kannabinoidy czy nowe urządzenia medyczne. Ze szczególnym zainteresowaniem spotkał się wykład laureata Nagrody Nobla prof. Dana Shechtmana, pt. „Technological Entrepreneurship - Key to World Peace and Prosperity”. Zwrócił on uwagę, że to ludzie są największą wartością każdego kraju i to w nich każde państwo powinno inwestować. Udowodnił, że przedsiębiorczości da się nauczyć każdego, a naukę tę powinno się rozpocząć już w liceum i kontynuować na każdym szczeblu edukacji. Naukowcy, technicy, inżynierowie to osoby, które tworzą innowacje, a jeśli będą oni nauczeni przedsiębiorczości, to zaczną zakładać start-upy i dzięki temu napędzać gospodarkę swojego kraju.

Kolejnym ciekawym wątkiem poruszonym na konferencji była współpraca pomiędzy Litwą i Japonią, wynikająca z podpisania listu intencyjnego przez rządy obu tych krajów. Z tego powodu zorganizowana została misja gospodarcza japońskich naukowców na Life Sciences Baltics 2016, aby aktywnie wesprzeć transfer technologii pomiędzy tymi dwoma krajami. Obecny na konferencji był również prezes Japan Bioindustry Association, prof. Yoshiaki Tsukamoto obecny na panelu dyskusyjnym otwierającym konferencję.

Pośród ponad 30 wystawców przeważały firmy z Litwy i Łotwy. Obecne były zarówno duże międzynarodowe koncerny, takie jak ThermoFisher Scientific, Philiphs BioCell czy Koettermann, jak również nadbałtyckie małe i średnie przedsiębiorstwa. Spośród nich lokalni dystrybutorzy sprzętu laboratoryjnego (m.in. Biotechniskas Centras, Biosan, Labochema), firmy biotechnologiczne (Biocentras), firmy farmaceutyczne (Profarma), firmy usługowe, w tym firmy z badań klinicznych (ChromeSword, Biomapas, itd.) oraz start-upy, takie jak np. Probiosan, Femtika czy Triangle Group. Na stoiskach widoczne były również największe ośrodki akademickie i centra naukowe z krajów nadbałtyckich, m.in. z Kaunas, Rygi i Wilna. Wszyscy zgodnie przyznali, że istnieje realna potrzeba współpracy biznesowej i transferu technologii pomiędzy rozwijającymi się krajami nadbałtyckimi będącymi w Unii Europejskiej (Litwa, Łotwa, Estonia) a krajami wysokorozwiniętymi technologicznie, leżącymi w basenie Morza Bałtyckiego (Szwecja, Finlandia, Dania, Norwegia) oraz takimi krajami jak Izrael czy USA.

Life Sciences Baltics jest organizowany przez Enterprise Lithuania, organizację non-profit podlegającą litewskiemu Ministerstwu Gospodarki. Wydarzenie to odbywa się co dwa lata w Wilnie, gromadząc kraje nadbałtyckie takie, jak Litwa, Łotwa, Estonia i jest uznawane za nowe miejsce spotkań nauki, biznesu oraz instytucji rządowych, przestrzeń do dyskusji, nawiązywania kontaktów oraz wyznaczania nowych trendów w sektorze LifeScience. W przeciągu dwóch dni forum zgromadziło ponad 1200 uczestników z 30 krajów, m.in. z Izraela, Japonii, Litwy, Łotwy, Estonii, Niemiec, Wielkiej Brytanii, USA, Kanady. Na miejscu odbywały się spotkania B2B, prezentowane były postery naukowe oraz zorganizowane panele wykładowe z udziałem ponad 50 prelegentów. Przeprowadzono również konkurs pitchowy dla start-upów, którego zwycięzcą została firma Koatum z Łotwy, rozwijająca hybrydowe powłoki bioaktywne implantów medycznych.

Justyna Grzelak i Martyna Ciszak