Wygląda na to, że C. elegans w przeciwieństwie do ssaków, stworzył z
większym rozmachem zabezpieczenia dla
swoich telomerów. Odkrycie to może stać się przełomowe w zrozumieniu
procesu starzenia i procesu powstawania
nowotworów. Naukowcy wykazali, że w odróżnieniu od ssaków, których końce
chromosomów są bogate w zasady
guaninowe (pojedyncza nić składająca się z sekwencji TTAGGG o długości
150bp), telomery C. elegans
"zaopatrzone" są w liczne cytozyny. Utrzymanie liniowej struktury
chromosomów jest istotne dla każdego
zwierzęcia, aby mogło przeżyc. Utrata telomerów może doprowadzić do
fuzji chromosomu. Jeżli to nastąpi,
rozdział chromosomów do potomnych komórek będzie następował przypadkowo,
doprowadzając do genomowej
niestabilności- głównej przyczyny raka. Normalnie telomery wraz z
podziałem komórek ulegają skróceniu, tym
samym są czymś w rodzaju zegara komórkowego odliczającym wiek komórki: w
krytycznym momencie skrócenia
sekwencji telomerowej, komórka umiera. Jednakże, w przypadku nowotworów,
zegar komórki jakby cofał się-
telomery wydłużają się, komórki stają się nieśmiertelne. U ssaków
okazuje się, że dwa telomerowe końce niczym
się nie różnią, u C. elegans'a jeden zbudowany jest podobnie jak u
ssaków, natomiast sekwencja drugiego jest
inna -jak wyżej wspomniano bogata w sekwencje C. Badacze zidentyfikowali
u robaka również dwa białka, które
wiążą się zarówno z ogonami C jak i G. U organizmu tego nie wykryto
żadnego białka pojawiającego się przy
nieprawidłowościach telomerów. Oprócz tego występujące białka są
stosunkowo podobne do tych będących w ssaczych
komórkach. Fakty te świadczą o tym, że owe proteiny są częścią
maszynerii regulującej długość telomerowych
ogonów C- lub G. Badania nad C. elegans umożliwiają relatywnie tanią
analizę całego genomu w kilka miesięcy.
Takie same doświadczenia przeprowadzone na ludzkich komórkach
prawdopodobnie zabrałyby lata a koszty byłyby ok.
10-krotnie większe. Na razie celem naukowców jest całkowite przebadanie
systemu u C.elegansa a dopiero później
przedłożenie odkrycia na ludzki układ. Być może badania na C. elegans
pozwolą na wykrycie różnic m.in. w
procesie replikacji telomerów, a także odnalezienie odpowiedzi na liczne
pytania związane z ludzkimi komórkami.
Jedno z nich się narodziło wraz z dokonanym odkryciem: czy ogony C są
unikalne tylko dla robaków? Jeszcze
przedwczesny jest wyrok, że sekwencje poli(C) nie występuja w komórkach
ludzi. Być może zostaną w pewnych
okolicznościach wykryte. Jeśli się dowiemy jak one powstawały i jak są
utrzymywane, wiedzę tę będzie można
wykorzystać np. do stworzenia terapii nowotworowej.
Gina Kirchweger "How worms protect their chromosomes: thereby hangs a surprising tail" Eurekalert
KOMENTARZE