Yersinia -gram ujemne pałeczki, zaliczane do względnych beztlenowców; rosną w szerokim zakresie temperatur (-2 do 450C), oraz w szerokim zakresie pH (4,3-9,0). Dla człowieka niebezpieczne są przede wszystkim Y.enterocolitica (pałeczka jersiniozy), Y.pseudotuberculosis (pałeczka rodencjozy) i Y.pestis (pałeczka dżumy). Produkty spożywcze w których występują stosunkowo często to mleko, niedostatecznie ugotowane mięso, surowe warzywa czy owoce.
Główny czynnik zjadliwości to adhezyny oraz YOP, czyli specyficzne białka ściany komórkowej, o działaniu cytotoksycznym, hamującym transport krwi czy zaburzającym transport żelaza. Y.enterocolitica subsp. Entreocolitica izolowane są z wody, gleby czy od zwierząt; stanowią jeden z głównych czynników etiologicznych wywołujących zatrucia. Utożsamiane są z zapaleniami jelit, długotrwałymi biegunkami.
Hodowla i identyfikacja
Długość komórek nie przekracza 2µm, kształt ziarenkowaty, kolonie które tworzą są stosunkowo niewielkie; dobrze rosną na podłożu McConkey’a oraz na agarze wzbogaconym w krew. Hodowane są również na podłożu CIN. Różnicowanie szczepów dokonywane jest na podstawie badań biochemicznych (dekarboksylacja ornityny, produkcja indolu, fermentacja sacharozy, sorbitolu czy ramnozy). Ponadto, szczepy chorobotwórcze nie fermentują salicyny. Diagnostyka zakażeń prowadzona jest również przy użyciu testów serologicznych.
Listeria monocytogenes
Listeria- pałeczki gram dodatnie, powszechnie występujące w wodzie, glebie czy na powierzchni roślin, stąd łatwo się nimi zakazić. Mimo to, listerioza nie jest obecnie powszechna na terenie Polski. Występują trzy typy listeriozy- noworodków (po zakażeniu płodu w łonie matki), dzieci i dorosłych (na skutek spożycia zakażonego pokarmu) oraz listerioza pracowników laboratoriów bądź lekarzy weterynarii. Głównym czynnikiem zjadliwości to inwazyny oraz adhezyny A i B. Ponadto, obecność białka p60 sprzyja adhezji komórek do ścian jelit.
Hodowla i identyfikacja
Listeria monocytogenes rozwijają się najlepiej w temperaturze 10-370C, choć mogą namnażać się w temperaturze 40C. Są względnymi beztlenowcami, rosną dobrze w pH 6-9. Do wzrostu nie wymagają zastosowania pożywek wzbogacanych w dodatkowe składniki, jednak powszechne jest hodowanie ich na agarze z krwią (obecna hemoliza), tworzą drobne kolonie do 1,5 mm. Na pożywkach, które nie są wzbogacone krwią tworzą niebiesko-szare kolonie. Listeria może rosnąć na pożywkach zawierających nawet 10% stężenie NaCl. Obecnie, do identyfikacji coraz częściej używa się sond genetycznych, identyfikujących białko p60.
Vibrio parahemolyticus- pałeczki zaliczane do rodzaju Vibrio są dość ruchliwe, posiadają rzęskę umieszczoną w pozycji biegunowej. Długość pałeczek nie przekracza 2,6 µm. Są stosunkowo mało wybredne jeżeli chodzi o podłoża mikrobiologiczne, choć najlepszy wzrost obserwuje się w pH zasadowym i temperaturze wzrostu 35-370C. Na agarze wzbogaconym w krew wywołują hemolizę. Vibrio tolerują NaCl w podłożu. W celu wyizolowania Vibrio z prób pobranych od pacjentów z podejrzeniem infekcji, najczęściej wykorzystuje się podłoże TCBS lub stosuje się jako składnik wodę peptonową o pH zasadowym, wzbogaconą w 3% NaCl. Szybką identyfikację umożliwa zastosowanie testów biochemicznych lub metody PCR. Vibrio parahemolyticus wywołuje silne objawy zatrucia: biegunkę, silne bóle głowy, nudności, wymioty, dreszcze.
opracowała Edyta Bańcyr
KOMENTARZE