Jak odkryto H. pylori
Bakterie H.pylori odkryto już w 1875 roku w Niemczech, jednak ze względu na nieudane próby hodowli w laboratorium zaniechano badań nad nimi. W 1899 roku, Polak- Walery Jaworski (Uniwersytet Jagielloński) opisał helikalne bakterie w żołądku psa. Dopiero w drugiej połowie XX wieku, Robin Warren zaobserwował przypadkiem „dziwne” bakterie, które kolonizowały śluzówkę żołądka pacjentów zmagających się z chorobą wrzodową. Zaintrygowany swoimi obserwacjami, podzielił się informacjami z J. Marshallem. Po setkach biopsji i niepowodzeń, udało im się wyizolować bakterię, która wzbudziła takie zainteresowanie Warren’a. Naukowcy stwierdzili, że bakteria ta obecna jest u 90% pacjentów, którzy zmagali się ze stanami zapalnymi żołądka czy chorobą wrzodową żołądka/ dwunastnicy. Wyniki swoich badań nad H.pylori zaprezentowali już w 1983 roku, podając, że bakteria ta może być głównym czynnikiem etiologicznym choroby wrzodowej żołądka. Co ciekawe, aby potwierdzić wyniki swoich badań, Marshall i Warren poświęcili własne zdrowie, wypijając zawiesinę wyizolowanych bakterii i obserwując u siebie pojawiające się objawy choroby wrzodowej żołądka.
Ryc. 1 Marshall, odkrywca H.pylori
Morfologia, identyfikacja i podstawowe informacje
H.pylori (dawniej Campylobacter pylori) jest czynnikiem etiologicznym nieżytów żołądka czy choroby wrzodowej dwunastnicy. Jak podaje E. Szewczyk, bakterie te również izolowane są z nowotworów żołądka czy w przypadku chłoniaka układu chłonnego MALT.
Ryc.2 Helicobacter pylori, (źródło: http://info.fujita-hu.ac.jp/~tsutsumi/photo/photo002-6.htm)
H. pylori zaliczany jest do gram-ujemnych pałeczek, o kształcie helikalnym. Według WHO około 70% ludności krajów rozwijających i ok 30% ludności krajów rozwiniętych, zarażonych jest tą bakterią. Co ciekawe, tylko w kilku procentach przypadków dochodzi do uaktywnienia białek powierzchniowych bakterii, a w konsekwencji do poważnych chorób układu pokarmowego.
Bakterie H.pylori są stosunkowo długie (nawet 5µm), delikatne, wygięte w kształt litery S lub U; rzęski niezwykle ruchliwe, umieszczone są polarnie. Bakterie te wykazują najintensywniejszy wzrost na podłożu Campy-BA, w temperaturze 370C. Ze względu na to, że są mikroaerofilami, hodowane są w warunkach wzbogaconych w 10% CO2 oraz 85% N2. Tworzą szare kolonie, wykazują dodatnie wyniki testów na obecność katalazy, oksydazy czy ureazy.
Diagnostyka wykrycia H.pylori oparta jest przede wszystkim na testach serologicznych i biochemicznych. Ostatnio jednak dość powszechnie zaczyna być stosowana metoda Q-PCR (real time quantitive assay), która umożliwia określenie rzeczywistej liczby kopii genu ureC. W komórce bakterii obecna jest tylko jedna kopia tego genu, dzięki czemu metoda Q-PCR pozwala określić rzeczywistą liczbę bakterii.
Chorobotwórczość H.pylori
H.pylori w żołądku może wywoływać uszkodzenia nabłonka śluzówki, które mogą przechodzić w ostre zapalenie. Na skutek stanu zapalnego, zmniejsza się produkcja śluzu i kwasu solnego. Za uszkodzenia śluzówki odpowiadają produkty metabolizmu bakterii, takie jak proteazy, cytotoksyna A czy neutralizujący kwas solny amoniak. Przewlekłe zapalenie błony śluzowej żołądka może przyczynić się do atrofii błony śluzowej, pojawienia metaplazji jelitowej a także, przyczynić się do choroby wrzodowej, zwiększenia ryzyka zachorowania na raka żołądka czy chłoniaka MALT.
Leczenie
Za najskuteczniejszą metodę leczenia uznaje się całkowite usunięcie bakterii ze śluzówki żołądka (zabieg eradykacji). W przypadku farmakoterapii stosuje się terapię potrójną (standardowe terapie oparte na wykorzystaniu jednego antybiotyku nie przynoszą oczekiwanych rezultatów). Terapia potrójna skuteczna jest nawet w 90% przypadków, w terapii często wykorzystuje się klarytromycynę, amoksycylinę, metornidazol, inhibitory pompy protonowej jak omeprazol czy esomeprazol.
opracowała Edyta Bańcyr
KOMENTARZE