Fala tsunami zalała pompy elektrowni, które odprowadzały ciepło. Bez systemów chłodzenia reaktory zaczęły się przegrzewać. Nastąpił wyciek radioaktywnych substancji, przez który ewakuowano mieszkańców w promieniu 20 km. Awaria reaktora zyskała siódmy, maksymalny, stopień w skali pomiaru zagrożenia jądrowego (INES).

Po katastrofie przez Japonię przeszła fala paniki związana z konsekwencjami emisji materiałów promieniotwórczych do środowiska. Obawy nie były bezpodstawne. Promieniowanie radioaktywne może wnikać w ciało i wpływać negatywnie na komórki. Gdy uszkodzeniu ulegnie materiał genetyczny pojawiają sie mutacje, które mogą być dziedziczone.

Po pewnym czasie, na terenie skażonym promieniowaniem, zaobserwowano zmiany w przyrodzie. Pojawiły się zmutowane motyle, należące głównie do rodziny modraszkowatych. Mutanty mają karłowate skrzydła, nieregularnie położone oczy, wykrzywione czułki. Zmutowane motyle stanowią zagadkę dla naukowców, ponieważ dotychczas uważano, że owady są bardzo odporne na promieniowanie. Ponadto zaobserwowano, iż każde kolejne pokolenie ma więcej zmutowanych cech niż ich rodzice. Ma na to wpływ także odżywianie sie motyli roślinami skażonymi promieniowaniem.

Motyl z mutacjami genetycznymi. źródło: EPA

Od czasu katastrofy wśród mieszkańców Japonii panują podzielone opinie na temat elektrowni atomowych. Awaria stała sie argumentem dla przeciwników energii jądrowej, którzy twierdzą, że do wiadomości publicznej nie trafił rzeczywisty stopień skażenia promieniowaniem. Popularność w Japonii zyskała stronę internetowa „Pamiętnik z Fukushimy”, gdzie wielu ludzi zamieszcza zdjęcia zmutowanych roślin i zwierząt, na które natrafiają w okolicy miejsca awarii. Można tam zobaczyć zdjęcia ogromnych ziemniaków, wron o czarno – białych skrzydłach, czego nie można tłumaczyć zwykłym albinizmem, ryb ze zdeformowanymi głowami. Rolnicy częściej niż zwykle zbierają z pól zdeformowane warzywa i owoce, na przykład marchewki, rzodkiewki, mandarynki. Niektóre mutacje są bardzo poważne. Czasem warzywa są olbrzymich rozmiarów. Podobne okazy obserwowano na skażonych obszarach po wybuchu bomb atomowych w Nagasaki i Hiroshimie. Japończykom udaje się także natrafiać na zmutowane rośliny polne  – posiadające niespotykane wcześniej kolory, mające nienaturalnie wygięte łodygi, czy kielichy kwiatowe wyrastające z niewłaściwych części roślin.

Elektrownia znajduje się blisko linii brzegowej, więc po awarii znaczna część promieniowania dostała się do wody. Rok temu odkryto promieniotwórcze izotopy cezu-134 w mięsie tuńczyków z Pacyfiku, jednak nie jest to ilość zagrażająca zdrowiu ludzi.

Nie ma na tę chwilę doniesień o chorobach popromiennych ludzi, ale jak twierdzi amerykański naukowiec Paul Zimmerman, skutki katastrofy na ludzkie organizmy będą widoczne dopiero po 2014 roku.

Niektórzy porównują katastrofę w Fukushimie do tej w Czarnobylu w 1986 roku. Jednak te dwie awarie znacznie różnią sie między sobą :

1. Reaktor w Fukushimie nie eksplodował, jak to miało miejsce w Czarnobylu.

2. Mimo że w Czarnobylu zniszczył się tylko jeden reaktor, a w Fukushimie trzy, ilość uwolnionego promieniowania była o wiele mniejsza w Japonii niż na Ukrainie. Czarnobyl – 5,2 miliony terabekereli , Fukushima – 370 000 terabekereli.

3. Konstrukcja czarnobylskiego reaktora nie przewidywała możliwości awarii, ponadto reaktor zawierał łatwopalne grafitowe elementy. W Japonii nie użyto grafitowego rdzenia,  elektrownia posiadała też obudowy zabezpieczające, które ograniczyły ilość uwolnionego materiału promieniotwórczego.

4. Nie stwierdzono ofiar śmiertelnych z powodu promieniowania uwolnionego w Fukushimie, w Czarnobylu ilość ofiar jest trudna do określenia, ale według niektórych źródeł bezpośrednio z powodu promieniowania zmarły 64 osoby, dodatkowo nieznana ilość osób mogła zachorować później.

Niedawno rząd Japonii podjął decyzję o ponownym uruchomieniu reaktorów atomowych, ponieważ utrzymanie energetyczne kraju bazujące wyłącznie na węglu i gazie powoduje znaczne straty w budżecie. Wszystkie reaktory mają być zmodernizowane i pomimo sprzeciwu ludności  uruchomione jeszcze w tym roku.

Kamila Dobrzańska

źródła:

http://www.huffingtonpost.com/2012/08/14/fukushima-mutant-butterflies_n_1777180.html
http://wolnemedia.net/ekologia/wielkie-klamstwo-katastrofa-w-fukushimie-i-jej-radioaktywne-skutki-dla-ludzkiego-zdrowia/
http://gielda-inwestora.pl/polecane/rok-po-awarii-w-fukushimie-ocena-skutkow
http://fukushima-diary.com/category/dnews/mutation/
http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-pacific-13050228