Im człowiek starszy, tym więcej cholesterolu odkłada się w naczyniach krwionośnych całego ciała. Ma to miejsce także w oku, gdzie gromadzi się on w postaci złogów zwanych druzami.

Około 2 mln. Amerykanów cierpi na AMD. Choroba uszkadza plamkę żółtą, region siatkówki odpowiedzialny za widzenie centralne, wysokiej rozdzielczości. Plamka żółta zawiera komórki wrażliwe na światło, zwane fotoreceptorami. To ona umożliwia ostre widzenie i wykonywanie zadań takich jak czytanie, prowadzenie samochodu i rozpoznawanie twarzy.

W AMD pogarsza się ostrość widzenia, co może przyjąć dwie formy:

• suchego AMD, gdzie utrata widzenia następuje ze względu na stopniową utratę fotoreceptorów w plamce żółtej
• mokrego lub wysiękowego AMD, gdzie nieprawidłowe naczynia krwionośne rosną pod plamką, powodując wyciek krwi i szybkie uszkodzenie fotoreceptorów.

Okulista może rozpoznać AMD zanim nastąpi utrata wzroku, sprawdzając, czy pojawiły się druzy, żółte depozyty pod siatkówką, które zawierają cholesterol. Małe druzy to postać fizjologiczna, charakterystyczna dla starszego wieku, duże druzy wskazują na AMD.

Jak wykazuje przeprowadzone badanie makrofagi, które czyszczą oczy z cholesterolu, z wiekiem stają się mniej efektywne. Podanie kropli do oczu, zawierających lek LXR (agonista receptora X wątroby) pomaga w przywróceniu funkcji makrofagów i zapobiega postępowi AMD u myszy.

Co wyzwala wysiękową postać AMD jest niejasne. Rolę w jego powstawaniu na pewno pełnią druzy z cholesterolem i system immunologiczny.

Dr Rajendra Apte, profesor okulistyki i nauk o widzeniu na Washington University w St. Louis, który prowadził prace sugeruje, że makrofagi, które są komórkami układu odpornościowego mogą pełnić tu kluczową rolę. W normalnych okolicznościach ograniczają wzrost nowych naczyń krwionośnych w oku, ale z wiekiem tracą tę możliwość. Stare makrofagi stają się mniej wydajne w przetwarzaniu cholesterolu.

„W idealnych warunkach makrofagi winny pochłonąć cholesterol, przetworzyć go i wypluć do systemu krwionośnego” – wyjaśnia dr Apte – „W AMD przypuszczamy, że pochłaniają cholesterol, ale nie są w stanie go wypluć” – dodaje.

Wiadomo, że aby makrofagi mogły uwolnić cholesterol do systemu krwionośnego potrzebne jest białko ABCA1. Dr Apte, w eksperymencie prowadzonym na myszach, odkrył, że w starych makrofagach spada zawartość tego białka. Gdy mierzono poziom ABCA1 u ludzi okazało się, że u osób starszych (67 – 87 lat) również jest go mniej niż u ludzi młodych (25 – 34). Gen ABCA1 uznano za czynnik ryzyka AMD.

Naukowcy postanowili zbadać związek między tymi zmianami a wzrostem naczyń krwionośnych. Założyli kulturę tkankową makrofagów, gdzie mogły rosnąć razem z komórkami naczyń krwionośnych. Okazało się, że młode makrofagi powstrzymywały komórki przed zwielokrotnianiem się, stare nie potrafiły tego zrobić. Kiedy młode makrofagi pozbawiono genu ABCA1, zaczęły się zachowywać jak makrofagi stare.

Następnie badacze potraktowali stare makrofagi agonistami LXR, potęgującymi transport cholesterolu z makrofagów poprzez włączanie genu ABCA1. W rezultacie makrofagi zostały odmłodzone a wzrost komórek naczyń krwionośnych zahamowany.

Doświadczenie powtórzono na myszach z uszkodzeniem oczu, które wywołuje nieprawidłowy rozrost naczyń krwionośnych, podobny do wysiękowego AMD. Krople do oczu z agonistą LXR, podane kilka dni przed uszkodzeniem oczu, znacząco zmniejszyły wzrost naczyń krwionośnych.

Małgorzata Nowak

Źródło: http://www.nih.gov/news/health/apr2013/nei-03.htm