BPA to związek fenolowy wykorzystywany m.in. w produkcji tworzyw sztucznych, poliestrów i żywic epoksydowych. Stosowany jest powszechnie w niektórych wysokojakościowych przezroczystych plastikach i żywicach wyścielających większość metalowych puszek do przechowywania żywności. Badania wykazały, że BPA może przyczyniać się m.in. do rozwoju niektórych nowotworów, chorób serca i zaburzeń układ hormonalnego. Badania wskazują, że ekspozycja na BPA w dzieciństwie może być również jedną z przyczyn rozwoju otyłości w życiu dorosłym. Jednak to jeszcze nie koniec czarnej listy efektów działania bisfenolu!

Z badań opublikowanych ostatnio w Proceedings of National Academy of Sciences przez zespół naukowców z Columbia University w Nowym Jorku, wynika, że myszy, narażone na działanie BPA jeszcze w łonie matki, doznawały zmian epigenetycznych wpływających na rozwój tkanki mózgowej oraz rozwój behawioralny.

Aby zweryfikować wcześniejsze wyniki badań nad BPA, które prowadzone były najczęściej przy użyciu bardzo wysokich dawek związku, zespół doktora Champagne'a, przeprowadził serię doświadczeń, w których ciężarnym myszom podawano niskie dawki bisfenolu (2; 20 i 200 µg/kg/d). Następnie przeprowadzano analizy molekularne oraz obserwacje zachowania potomstwa myszy wystawionych na działanie toksyny. U młodych poddawanych w okresie prenatalnym działaniu BPA badacze zaobserwowali zależne od płci i dawki zmiany w ekspresji genów kodujących receptory estrogenowe (ERs; ERα i ERβ) oraz zaburzenia metylacji DNA. Równocześnie zaobserwowano trwałe, często zależne od płci zmiany zachowań społecznych zwierząt. Dodatkowo obserwowano zaburzenia dimorfizmu płciowego. Samice charakteryzowały się większą agresją (cecha typowa dla samców) i częściej dochodziło między nimi do walk. Z kolei samce myszy rzadziej goniły inne myszy i nie wykazywały innych typowych dla ich płci reakcji, podczas gdy częstość tych zachowań wzrosła u samic. Po podwyższeniu dawki toksyny, zarówno samce, jak i samice stały się bardziej agresywne.

Podobnych rezultatów dostarczyły badania przeprowadzone przez zespół naukowców z University of North Carolina. Badacze zaobserwowali, że u dziewczynek, które były wystawione na działanie BPA następuje wzrost agresji i nadpobudliwość. Badanie, opublikowane w czasopiśmie Pediatrics, nie wykazało takiej zależności w obrębie płci męskiej.

W wielu państwach wprowadzono regulacje całkowicie zabraniające stosowania BPA do produkcji materiałów mających kontakt z żywnością. Możliwość wprowadzenia podobnych restrykcji rozważaja Unia Europejska i Stany Zjednoczone. Jednak dopóki kwestia pozostaje nierozwiązana musimy dbać o siebie sami. Unikanie produktów zawierających BPA, szczególnie przez kobiety w ciąży, jest najlepszym sposobem, by zminimalizować jego wpływ na rozwój dzieci.

Anna Jasińska

Żródło:

• Champagne, F., Perera, F., Miller, R., et al. Sex-specific epigenetic disruption and behavioral changes following low-dose in utero bisphenol A exposure. Proceedings of the National Academy of Science of the United States of America, 2013,
• http://www.medicaldaily.com/articles/15935/20130527/bpa-exposure-womb-brain-development-aggression.htm