Biotechnologia.pl
łączymy wszystkie strony biobiznesu
Brenda Milner – kobieta, która zbadała tajniki pamięci
Brenda Milner – kobieta, która zbadała tajniki pamięci

Brenda Milner to wybitny neuropsycholog i pionierka badań nad ludzkim mózgiem. Wielu uważa ją za założycielkę dziedzin neuropsychologii klinicznej i neuronauki poznawczej. Jest jednym z największych psychologów XX w. i do dziś stanowi prawdziwą inspirację. Milner jest znana m.in. z badań pamięci u pacjentów z urazami mózgu oraz ważnych odkryć dotyczących asymetrii funkcji poznawczych. Pomimo wieku (blisko 105 lat!) badaczka obejmuje stanowisko profesora na Wydziale Neurologii i Neurochirurgii na Uniwersytecie McGill oraz profesora psychologii Dorothy J. Killam w Instytucie Neurologicznym w Montrealu i kontynuuje karierę naukową.

Dzieciństwo i młodość

Brenda Milner (z domu Langford) urodziła się 15 lipca 1918 r. w Manchesterze. Jej matka była śpiewaczką, a ojciec krytykiem muzycznym, udzielał także lekcji gry na fortepianie. Dodatkowo zajmował się nauczaniem domowym córki, która jednak ze względu na jego wczesną śmierć,  w wieku 8 lat wstąpiła do miejscowej szkoły dla dziewcząt. Choć w domu Brenda interesowała się przede wszystkim nauką języków, w szkole pokochała matematykę. Szybko jednak porzuciła ten przedmiot i rozpoczęła poszukiwania nowej dyscypliny. Niedługo później zdała sobie sprawę, że psychologia odpowiada jej dociekliwemu temperamentowi oraz ciekawości natury ludzkiej. W 1939 r. ukończyła z tytułem licencjata psychologię eksperymentalną drugiego stopnia. W tym okresie największy wpływ na Brendę i jej rozwój miał Oliver Zangwill – jej przełożony i nauczyciel, który wykonywał badania w laboratorium F.C. Bartlett. Sugeruje się, że to właśnie on wpoił kobiecie najważniejsze wartości związane z badaniem skutków uszkodzenia mózgu oraz istotę ich analizy jako sposobu na uzyskanie wglądu w prawidłowe funkcjonowanie mózgu. W 1952 r. Zangwill został profesorem na Wydziale Psychologii, gdzie uznano go za twórcę neuropsychologii klinicznej.

Po uzyskaniu dyplomu Brendzie przyznano stypendium w Newnham College, co pozwoliło jej kontynuować badania podyplomowe. Wybuch II wojny światowej sprawił jednak, że weszła w skład zespołu zajmującego się opracowywaniem testów selekcyjnych dla pilotów myśliwców i bombowców. Pod koniec studiów w 1941 r. przeniosła się na krótki czas do Christchurch w Dorset, gdzie poznała młodego inżyniera elektrycznego, Petera Milnera, który wkrótce został jej mężem. Ze względu na to, że Peter Milner został zaproszony do grupy fizyków mających skupić się na pracy nad projektem dotyczącym energii atomowej w Kanadzie, młodzi zakochani wzięli szybki ślub i wyjechali razem w podróż. Tam Brenda dostała posadę wykładowcy psychologii w języku francuskim na pobliskim uniwersytecie prowadzonym przez mnichów dominikanów. Niemniej ambicje kobiety skłaniały się ku posadzie na Wydziale Psychologii Uniwersytetu McGill. W 1950 r. Milner wznowiła tam studia akademickie, gdzie pod nadzorem dr. Donalda Hebba badała skutki uszkodzenia płata skroniowego u ludzi i uzyskała stopień doktora w 1952 r. Hebb zapewnił jej stałe stanowisko wraz z Wilderem Penfieldem, gdzie badała pacjentów z epilepsją.

Pacjent H.M.

Znaczący wkład Milner w naukowe zrozumienie struktury ludzkiego mózgu jest w dużej mierze zasługą jej dokładnych i długoterminowych badań na pacjentach przed i po dobrze udokumentowanych operacjach mózgu. W 1955 r. Milner poznała Henry’ego Molaisona (pacjenta H.M.) – 29-letniego mężczyznę z Connecticut, który przeszedł eksperymentalną operację usunięcia części mózgu w celu złagodzenia ciężkich napadów padaczkowych. Operacja zakończyła się sukcesem w zakresie leczenia epilepsji, niemniej doznał on poważnych skutków ubocznych, które wiązały się z zaburzeniem zapamiętywania zdarzeń w pamięci długotrwałej. Milner przeprowadziła staranne eksperymenty na pacjencie, co zaowocowało odkryciem, że chociaż nie pamiętał on procesu nauki określonych zadań, wykazywał regularny progres, co pozwoliło badaczce stwierdzić, że pamięć motoryczna jest w nienaruszonym stanie. W tamtym czasie naukowcy uważali, że żaden pojedynczy obszar mózgu nie jest kluczowy dla tworzenia wspomnień. Milner obaliła ten wniosek, kiedy w przełomowym artykule wykazała, że to utrata hipokampu Molaisona uniemożliwiła mu tworzenie nowych wspomnień. Ważnym celem neurobiologii kognitywnej jest powiązanie struktury mózgu z jej konkretną funkcją, tak jak zrobiła to Milner, pokazując, że płaty skroniowe mózgu odgrywają kluczową rolę w zapamiętywaniu. 

Brenda Milner jest najbardziej znana ze swojego przełomowego artykułu opublikowanego w 1957 r. pod oryginalnym tytułem „Loss of Recent Memory After Bilateral Hippocampal Lesions”, który napisała wspólnie ze znanym neurochirurgiem Williamem Beecherem Scoville'em. Ich empiryczne dane neurochirurgiczne wykazały, że przedni hipokamp i zakręt hipokampu regulują normalne funkcje pamięciowe ludzkiego mózgu. Odkrycie to doprowadziło do powstania nowej specjalizacji – neuronauki poznawczej. Opublikowana praca stała się jedną z najczęściej cytowanych publikacji w dziedzinie neuronauki.

Inne badania

Uznanie znaczenia pracy Milner zapoczątkowało nową erę neuropsychologii. W następnych latach przeprowadziła ona kilka przełomowych badań nad identyfikacją obszarów mózgu zaangażowanych w dwujęzyczność i pamięć przestrzenną. Była także pionierem w stosowaniu amytalu sodu jako sposobu na czasową dezaktywację części mózgu przed operacją w celu oceny pamięci – metody, która później cieszyła się ogromnym zainteresowaniem na całym świecie. 

W ciągu ostatnich dwóch dekad badania Milner koncentrowały się na dwóch tematach i obejmowały sposób, w jaki mózg osób dwujęzycznych pracuje, używając poszczególnych języków oraz sposób, w jaki struktury w przyśrodkowym płacie skroniowym mózgu służą pamięci w lokalizowaniu obiektów i rozpoznawaniu ich cech. Wraz ze swoją koleżanką, Denise Klein, wykorzystała obrazowanie mózgu, aby zbadać, czy mówienie w drugim języku obejmuje te same elementy nerwowe, co w języku ojczystym. Inne eksperymenty ujawniły znaczenie prawego regionu hipokampu mózgu w pamięci przestrzennej. Jej badania wykazały również sposób działania kory czołowej mózgu podczas organizacji ostatnich wydarzeń w porządku czasowym. Dzięki jej pracy uzyskano także wgląd w związek między wzorcami mowy a prawo- i leworęcznością. Milner prowadziła też badania nad rolą płata czołowego w inteligencji i przetwarzaniu pamięci. Odkryła, że ​​pacjenci z uszkodzeniem płata czołowego mają upośledzoną zdolność do zmiany sposobu rozwiązania zadania, nawet jeśli okazało się ono błędne.  Było to o tyle ciekawe, że pacjenci ci wykazywali prawidłowe wyniki w typowych testach inteligencji. Ponadto badaczka przyczyniła się do zrozumienia lateralizacji funkcji mózgu oraz tego, jak dwie półkule oddziałują na siebie nawzajem. 

Wyróżnienia

Brenda Milner otrzymała liczne wyróżnienia za swój wkład w neuronaukę i psychologię oraz uzyskała honorowe stopnie naukowe z ponad 25 różnych uniwersytetów w Kanadzie, Europie i Stanach Zjednoczonych. Ustanowiono także nagrodę Brendy Milner za wybitne osiągnięcia naukowe. Jej wkład zrewolucjonizował zrozumienie, w jaki sposób struktury mózgu kontrolują różne funkcje związane z pamięcią, mową i zdolnością uczenia się. – Przełomowy wkład dr Brendy Milner znacznie poszerzył nasze rozumienie ludzkiego mózgu i jego funkcji. Pionierskie badania nad pacjentem H.M. i analiza wyników innych pacjentów z lekooporną padaczką dostarczyły nieocenionego wglądu w rolę hipokampa w kształtowaniu pamięci oraz złożone funkcje płatów czołowych. Wprowadzone przez nią testy neuropsychologicznie do dziś stanowią część diagnostyki przedoperacyjnej takich pacjentów, pozwalając na bezpieczną kwalifikację do operacji resekcyjnych, tym samym dając szansę na ich wyleczenie. Jej obszerny dorobek uczynił ją prawdziwym autorytetem w dziedzinie neuropsychologii, inspirując kolejne pokolenia neuropsychologow i neurologów – mówi neurolog i badacz kliniczny Anna Bochenek.  

Ciekawostki o Brendzie Milner

1. Była pierwszą kobietą, której przyznano nagrodę Killam (w 1983 r.).

2. Pomimo cennych osiągnięć dla nauki, nie otrzymała Nagrody Nobla. 

3. W jednej z wypowiedzi wyznała, że ​lubi pracować z mężczyznami i nigdy nie doświadczyła dyskryminacji.

4. Nigdy nie chciała mieć dzieci i zawsze mówiła o tym otwarcie.

5. Za swoje główne cechy uważa wścibskość i ciekawość. 

Źródła

1. https://www.mcgill.ca/neuro/about/brenda-milner

2. https://www.mensafoundation.org/what-we-do/international-programs/ilaa/winners/brenda-milner/

3. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fnhum.2021.786167/full

4. https://can-acn.org/brenda-milner/

5. https://www.bps.org.uk/psychologist/colourful-life-inspiration-and-living-legend

Fot. Autorstwa Eva Blue, https://www.flickr.com/photos/evablue/6348423713/, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=26538693

Fot. na bestbox: Autorstwa Per Henning/NTNU, https://www.flickr.com/photos/92416586@N05/15020748657, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=35937709

KOMENTARZE
news

<Czerwiec 2026>

pnwtśrczptsbnd
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
1
2
3
4
5
Newsletter