Na potrzebę zestawienia wykorzystano dane dotyczące przedsiębiorstw właśnie z tych trzech europejskich krajów, ponieważ wiodą one prym w środkowoeuropejskim biosektorze, podobnie jak Brazylia wyróżnia się na tle Ameryki Południowej. Co za tym idzie, wybór właśnie tych państw na potrzebę niniejszej analizy wydaje się najbardziej zasadny.

Liczba przedsiębiorstw i ich działalność

Polska: Przed rokiem 1990 polskie firmy działające w sektorze biotechnologicznym można było policzyć na placach jednej dłoni. Dopiero uwolnienie rynku od centralnego planowania dało możliwość rozwoju sektora małych i średnich przedsiębiorstw, które obecnie stanowią bardzo ważny filar polskiej gospodarki. Obecnie w Polsce działa ponad 70 firm biotechnologicznych i ponad 450 przedsiębiorstw farmaceutycznych. Około 15% polskich firm biotechnologicznych zaliczyć można do grupy tzw., core biotech, czyli biotechnologii podstawowej. Co najmniej 50% działalności tych firm stanowią badania i rozwój.

Węgry: Obecnie na terenie Węgier działa 60 firm core biotech. Ich siedziby są zlokalizowane w dużych ośrodkach akademickich: około 60% w Budapeszcie, 20% w Debrecen, 10% w Szeged, a reszta w Pécs, Kaposvár, Gödöllő, Veszprém i innych miastach. Ponad 90% z nich działa w sektorze biotechnologii medycznej. Jeśli chodzi o firmy spoza core biotech, to jest ich około 70. Działa tam równiez 50 firm zajmujących się technologią medyczną, dzięki czemu można powiedzieć, że na Węgrzech funkcjonuje około 150 firm z biosektora.

Czechy: Przedsiębiorstwa z czeskiego biosektora mogą być podzielone na dwie główne kategorie: zakłady przemysłowe i jednostki naukowe. Pod koniec 2005 roku w Czechach funkcjonowały 63 firmy biotechnologiczne i 220 jednostki naukowe. Większość z firm znajduje się w okolicach stolicy kraju, Pragi (33,9%), oraz w kraju południowomorawskim (18,5%). Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku jednostek badawczych. Aż 45,9% z nich znajduje się w rejonie Pragi, 23,6% w kraju południowomorawskim. Sama Praga jest biotechnologicznym sercem kraju. Znajduje się tam 21 firm biotechnologicznych (32,2%) i i 101 jednostek naukowych (45,9%).

Brazylia: Brazylia jest obecnie globalnym graczem na rynkach biogospodarki i biotechnologii. W Brazylii działa obecnie ponad 270 przedsiębiorstw zwiazanych z biosektorem, w tym ponad 140 (>50%) ściśle zwiazanych z biotechnologią. Stawiają one głównie na innowacje, aż 69,2% z nich uważa że jest to klucz do sukcesu.

Wiek przedsiębiorstw

Polska: Co ciekawe, ponad połowa polskich firm biotechnologicznych powstała w ciągu ostatnich 5 lat. Dowodzi to przede wszystkim ogromnej dynamiki rozwoju biosektora.

Węgry: Mniej więcej co trzecia węgierska firma z biosektora została założona pomiędzy rokiem 2005 a 2008 w rezultacie preprowadzonego na szeroką skalę szkolenia związanego z zakładaniem akademickich spin-off'ów w 2004 roku.

Czechy: Sytuacja w Czechach wygląda bardzo podobnie jak w Polsce i na Węgrzech. Zdecydowana większość firm związanych z biotechnologią w tym kraju jest bardzo młoda. Duża ich część ma charakter spin-off'ów.

Brazylia: Brazylijskie firmy są również bardzo młode: 63% z nich powstało po 2000 roku, a 40 % już po 2005 roku. Ten znaczący wzrost ich liczby wskazuje na wysoki potencjał rozwoju tego sektora. Należy zauważyć, że większość brazylijskich firm z sektora life science jest zorientowanych na innowacje, tak jak w przypadku omawianych krajów europejskich.

Wielkość przedsiębiorstw

Polska: Obecnie w Polsce zdecydowana większość, bo 79,5% przedsiębiorstw związanych z biotechnologią, zatrudnia do 9 osób, czyli mozna je nazwać mikroprzedsiębiorstwami. W przedziale firm zatrudniających od 10 do 49 osób mieści się 9,9% biotechnologicznych firm, 7,0% zatrudnia od 50 do 249 osób i tylko 3,6% 250 lub więcej.

Węgry: Jak wcześniej wspomniano, większość biotechnologicznych firm z Węgier została założona w okresie 2005-2008r.. Są one w większości mikroprzdsiębiorstwami w bardzo wczesnej fazie rozwoju i zatrudniają zazwyczaj mniej niż 10 osób.

Czechy: W Czechach działa obecnie stosunkowo niewiele małych i średnich przedsiębiorstw jak na waruni tego kraju – innowacyjny biosektor w tym kraju nie rozwinął się jeszcze do takich rozmiarów jak w Polsce czy na Węgrzech. Na Czeskim rynku wyróżnia się sześć prężnie działających firm life science: Lonza, Baxter, Contipro, Exbio, BioVendor i Immunotech.

Brazylia: Większość brazylijskich firm biotechnologicznych to małe i mikro-przedsiębiorstwa, które opierają swoje działania na pracy dobrze wykształconych specjalistów. W tym kraju 53% przedsiębiorstw zatrudnia od 1 do 10 pracowników, 13% od 11 do 20, 21% od 21 do 50, 7% od 51 do 100 i tylko 6% powyżej 100 pracowników. Jeśli przyjrzeć się danym pochodzącym z wcześniejszych lat, widać tendencję spadkową odsetka firm zatrudniających od 11 do 20 osób, podczas gdy dla pozostałych kategorii te wartości rosną.

Podsumowanie

Struktura brazylijskiego biosektora przypomina tę obecną w wybranych krajach Europy Środkowej. Większość firm jest stosunkowo młoda i przykłada dużą wagę do działalności badawczo-rozwojowej, zwiększając tym samym innowacyjność regionalnego biobiznesu. We wszystkich omawianych krajach dominują mikroprzedsiębiorstwa, które dopiero nabierają rozpędu i mają potencjał, aby w przyszłości rozwijać się i zapewniać dodatkowe miejsca pracy.

Biorąc pod uwagę zaprazentowane dane, jak również fakt, że środkowoeuropejski biosektor aktywnie współpracuje ze swoim lepiej rozwiniętym odpowiednikiem z Zachodniej Europy, a Brazylia ma doskonale rozwiniętą infrastrukturę przemysłową, współpraca tych dwóch środowisk wydaje się mieć ogromny potencjał.

red. Tomasz Domagała