Eksplozja choroby wiąże się też z ujawnianiem coraz to nowych alergenów, pojawiających się nowych substancji i związków, zanieczyszczenia powietrza i globalnego ocieplania klimatu. . Uczulenie możemy mieć na pyłki roślin, roztocza, leki, jady owadów – ukąszenia, pokarmy, sierść zwierząt, pierze, wełnę, substancje chemiczne, kosmetyki. Ilość różnych reakcji, które towarzyszą ekspozycji na alergen też jest ogromna, gdyż objawy mogą być skórne w postaci miejscowej lub uogólnionej wysypki i silnego świądu, poprzez łzawienie oczu, swędzenia podniebienia i ust, kichania, kataru, kaszlu, napadów astmatycznych, poprzez bóle brzucha, wymioty, aż po zagrażający życiu wstrząs anafilaktyczny i śmierć.
Czym jest alergia?
W największym skrócie alergia nazywana też uczuleniem lub nadwrażliwością - to jakościowo zmieniona odpowiedź tkanek na alergen, polegająca na reakcji immunologicznej związanej z powstaniem swoistych przeciwciał łączących się z antygenem w skutek czego dochodzi do uwolnienia różnych substancji – mediatorów stanu zapalnego odpowiedzialnych za konkretny ujawniony objaw np. wysypka, nieżyt dróg oddechowych, czy ich komasację.
Często uczuleni jesteśmy na wiele alergenów jednocześnie i podlegamy tzw. alergii krzyżowej, najczęstszej w przypadku alergenów pokarmowych i pyłkowych.
Właśnie pyłkowica jest pierwotną formą alergii opisaną już w 1819 roku przez Johna Bostook i nazwaną przez niego "gorączką sienną". Nazwa ta nie była ścisła bo okresowo wystepujące schorzenie oczu i płuc nie było wywoływane tylko przez siano i gorączka nie jest typowym objawem, ale do teraz przetrwało w piśmiennictwie anglosaskim.
Ponieważ już od lutego pierwsze drzewa zaczynają pylić, często objawy alergii mylone są z przeziębieniami i dopiero nasilenie alergenów wziewnych powodujące zaostrzenie objawów daje jasne wskazanie na alergię.
Pyłkowica objawia się kompletem lub tylko wybranymi objawami ze strony oczu i nosa. W przypadku objawów ocznych to świąd w obrębie gałki ocznej, łzawienie, przekrwienie spojówek, obrzęk powiek, co łącznie daje nam obraz alergicznego zapalenie spojówek. Natomiast napadowe wielokrotne kichanie, wodnista wydzielina z nosa, częsciowa lub całkowita blokada przewodów nosowych to z kolei obraz ostrego alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa. Objawy te oczywiście nasilają się zależnie od ilości alergenów, ich stężenia i czasu ekspozycji. Przy dużym stężeniu pyłków alergik jest załzawiony, mruży oczy zaś zaczerwieniona spojówka daje obraz "czerwonego oka" jak u królika. Przy całkowitym zatkaniu przewodów nosowych alergik oddycha przez usta wprowadzając tą drogą pyłki podrażniające śluzówkę podniebienia, gardła i krtani, wywołując kaszel i obrzęk krtani, a nawet atak duszności prowadzący do astmy.
Tak jak w przypadku większości alergii leczenie, to przede wszystkim eliminacja czynnika wywołującego alergię, tak w przypadku pyłkowicy jest to niemalże niemożliwe, stąd istotna jest znajomość czynnika alergizującego, możliwie największe unikanie go lub próba eliminacji i stosowanie leków odczulających.
Kiedy należ uważać na pyłki?
W umiarkowanej strefie klimatycznej wyróżnia się cztery okresy pylenia roślin. Pierwszy to wczesnowiosenny trwający od lutego do połowy maja gdzie pylą drzewa liściaste – leszczyna, olsza, brzoza, topola, dąb. Drugi okres, to późnowiosenny okres pylenia drzew iglastych – sosny, modrzewia, świerku, jodły, trwający od połowy maja przez około trzy tygodnie. Trzeci okres letni to najbardziej alergizujący okres pylenia traw i zbóż, trwający od czerwca do końcówki lipca. I wreszcie jesienny, choć tylko z nazwy bo trwający od końca lipca do końca września, gdzie czynnikiem alergizującym są pyłki chwastów. Oczywiście jest to pewien zarys, od którego zdarzają się odstępstwa jak np. lipa, która pyli w lipcu często wzmagając alergię na trawy i zboża.
Ponieważ jednym z najbardziej alerizujących zbóż jest żyto, na które alergię wykazuje 90% osób uczulonych na trawy i zboża, dlatego pyłkom żyta postanowino się przyjrzeć "z bliska".
Odkryto proteinę Lol.p.5 występującą wyłącznie wewnątrz ziarna pyłku, w jego ziarnistościach, której zadania wobec rośliny jeszcze nie do końca zbadano. Co jednak istotniejsze, żyto genetycznie zmodyfikowane i pozbawione tej cząstki, normalnie rośnie i rozwija się, a nie wywołuje alergii na pyłek u osób wykazujących pyłkowicę na żyto. I choć badania opublikowano w Biology of plants przed wielu laty (1999 rok) to dla większości alergików są nadal jednynie wizją raju - bez kichania, płakania i chusteczki przy nosie.
Przeczytaj również:
Piotr Kaczmarek
na podstawie: E.Zawisza, Pyłkowice i ich leczenie, Alergia 2008
KOMENTARZE