Do wykonania jonoforezy mogą zostać użyte związki chemiczne, które ulegają dysocjacji elektrolitycznej. Jest to proces rozpadu cząstek elektrolitu na jony dodatnie i ujemne w wyniku oddziaływań rozpuszczalnika. Jony leku wprowadza się do żywej tkanki, będącej zbiorowiskiem komórek zbudowanych z płynnej protoplazmy, czyli elektrolitu oraz błony komórkowej. Wszystkie komórki są zanurzone w płynie zewnątrzkomórkowym, który jest również doskonałym elektrolitem. Podczas przepływu prądu przez tkanki następuje pogrupowanie jonów o tych samych ładunkach, co nosi nazwę polaryzacji. Każda żywa tkanka ma określoną, ograniczoną zdolność gromadzenia jonów wprowadzanych z zewnątrz, tzw. pojemność jonową. Jest to ważne w momencie doboru czasu trwania zabiegu oraz natężenia prądu.

Innym ważnym czynnikiem decydującym o wnikaniu jonów do skóry jest ich ruchliwość w polu elektrycznym oraz różna zdolność wnikania i koncentracji w miejscu wprowadzania.

W kosmetyce wykorzystuje się gotowe preparaty, mające określoną polaryzację oraz czas wprowadzania.

Podstawowe wskazania kosmetyczne do zabiegu jonoforezy:

• rozszerzone naczynia włosowate
• trądzik różowaty
• trądzik pospolity
• zwiotczenia skóry
• zwiotczenia mięśni
• blizny
• uczulenia

Przeciwwskazania do wykonania jonoforezy:

• uczulenie na prąd galwaniczny
• ropne procesy zapalne skóry
• wypryski i uszkodzenia naskórka
• ostre stany zapalne skóry
• stany gorączkowe
• miażdżyca
• ubytki i skaleczenia naskórka
• porażenia spastyczne po wyrwaniu zęba
• stany ropne okołozębowe
• stany ropne migdałków
• uczulenie na leki stosowane w zabiegu jonoforezy
• leczenie dermatologiczne miejsc objętych zabiegiem jonoforezy
• ciąża

Leki stosowane najczęściej podczas jonoforezy:

• Chlorek wapnia – wprowadzany anodą; przyspiesza regenerację tkanki nerwowej, działa przeciwzapalnie, uszczelnia naczynia krwionośne.
• Jodek potasu – wprowadzany katodą; zmiękcza tkankę łączną, stosuje się go przy bliznach, bliznowcach, zrostach, zgrubieniach tkankowych. Jod może kumulować się w organizmie i powodować nadczynność tarczycy.
• Kwas askorbinowy, czyli witamina C – wprowadzany katodą; uelastycznia ścianki naczyń krwionośnych, działa przeciwzapalnie.
• Soda oczyszczona – wprowadzana anodą; działa przeciwzapalnie, rozmiękczająco, bakteriobójczo. Najczęściej stosuje się jonoforezę z sody oczyszczonej przy łojotoku i trądziku pospolitym. Zabieg ten nosi nazwę dezinkrustacji.

Czego potrzebujemy do przeprowadzenia zabiegu jonoforezy?
- aparat do jonoforezy
- elektrody o zaokrąglonych brzegach
- podkłady wykonane z gazy lub gąbki o grubości 2,0-3,0 cm i powierzchni większej o 2 cm2 niż powierzchnia elektrod użytych do zabiegu
- lek do wprowadzenia
- szklane naczynia

Środki ostrożności
- Kable aparatu do jonoforezy nie powinny się krzyżować.
- Aparat powinien być podłączony do uziemionego gniazdka.
- Najpierw przygotowujemy elektrody, podkłady lekowe, układamy je na ciele klientki, a następnie podłączamy przewody do aparatu i aparat do prądu.
- Osoba poddawana zabiegowi powinna być stale pod kontrolą kosmetyczki, nie wolno pozostawiać klientki samej.
- Na aparacie nie mogą stać naczynia z wodą, leki czy kosmetyki.

Przygotowanie klientki do zabiegu
Ze skóry należy zmyć makijaż, a następnie skórę odtłuszczamy alkoholem. Dokładnie oglądamy skórę w celu wykluczenia przeciwwskazań. Zabezpieczamy gałki oczne przed wnikaniem jonów leków, przykrywając je suchymi wacikami. Pacjentka powinna zdjąć wszystkie metalowe ozdoby.

Technika wykonania jonoforezy
Klientkę należy poinformować o odczuciach towarzyszących przepływowi prądu, a są to: mrowienie, ślinotok, metaliczny posmak w ustach. W przypadku wystąpienia negatywnych odczuć – uczucia silnego ciepła, pieczenia lub bólu – należy przerwać zabieg.
Jonoforezę można wykonać na wiele sposobów. Rozróżniamy jonoforezę labilną i stabilną, miejscową i ogólną. W kosmetyce najczęściej stosuje się jonoforezę labilną, czyli ruchomą, w trakcie której elektrody czynna i bierna zmieniają względem siebie położenie. W jonoforezie stabilnej, czyli nieruchomej, wykorzystuje się specjalną elektrodę, tzw. elektrodę Bergoniego, zwaną inaczej półmaską.
Elektrodę czynną umieszcza się nad tkanką, do której mają być wprowadzone jony leku. Łączy się ją z dodatnim lub ujemnym biegunem źródła prądu. Elektrodę bierną, służącą do zamknięcia obwodu prądu, układa się najczęściej przeciwlegle do elektrody czynnej – najczęściej na przedramieniu ręki prawej lub bezpośrednio w dłoni klientki.

Obie elektrody układa się na wcześniej przygotowanym podkładzie. Elektroda czynna ułożona jest na podkładzie zanurzonym w wodzie z dodatkiem leku, który chcemy wprowadzić do skóry, zaś elektroda bierna – w samej wodzie. Do jonoforezy najlepiej stosować wodę łatwo przewodzącą prąd, np. mineralną niegazowaną.

Do zabiegu należy używać jednorazowych podkładów w celu wykluczenia infekcji i tzw. jonów konkurencyjnych. Miejsca niewielkich ubytków skórnych pokrywa się obojętną maścią, np. wazeliną, a następnie przykrywa warstwą folii.

Jonoforezę można wykonać jedną lub dwiema elektrodami czynnymi oraz odpowiednio jedną lub dwiema elektrodami biernymi. Wykorzystuje się elektrody wykonane z gumy węglowej lub nie polaryzujące się elektrody z cyny. Mają one różne kształty oraz rozmiary. Ważne, by ich brzegi były obłe, a kształt dostosowany do miejsca poddawanego zabiegowi. Elektroda bierna powinna być 2,5-krotnie większa od elektrody czynnej.

Czas trwania zabiegu zależy od rodzaju preparatu, indywidualnej wrażliwości klientki i stopnia zaawansowania zmian skórnych. Z reguły pierwszy zabieg trwa około 5 minut, stopniowo wydłużamy ten czas do około 30 minut. Zabiegi wykonujemy w seriach 10-20 seansów, codziennie lub co drugi dzień. Natężenie prądu dobieramy do odczuć klientki. Ma to być przyjemne mrowienie. Objawy niepożądane to zaczerwienienie skóry, opuchlizna, świąd, mocne uczucie ciepła. Mogą one świadczyć o przedawkowaniu natężenia prądu lub o uczuleniu na prąd galwaniczny.
Dodatkowo można nasilić wnikanie jonów leku podczas jonoforezy poprzez rozgrzanie skóry promieniami podczerwonymi, np. lampą sollux z czerwonym filtrem lub lampą infrarouge.

Zakończenie
Podczas wykonywania zabiegów z użyciem prądu zawsze należy zachować szczególne środki ostrożności i zapewnić komfort klientom. Życzę sukcesów w pracy z wykorzystaniem nowoczesnych technik kosmetycznych.

Za: Jolanta Majdak w Cabines

Oprac.: Joanna Gumińska
Źródło: Cabines nr 24