Biotechnologia.pl
łączymy wszystkie strony biobiznesu
Sztuczne barwniki w żywności i nadmierna pobudliwość… co je łączy?
16.12.2011

 

Już około 30 lat temu wysunięto przypuszczenie, iż zespół nadmiernej pobudliwości psychoruchowej przebiegający z zaburzeniami uczenia się (ADHD) może być spowodowany spożyciem sztucznych barwników dodawanych do żywności oraz niektórych owoców i warzyw zawierających salicylany i cukier. Od tego czasu wielokrotnie poddawano badaniom przedstawione powyżej związki. Dowody na ich istnienie są ciągle niepewne.

 

Co to jest zespół nadpobudliwości psycho-ruchowej?

 

Znana nam jest powszechnie używana nazwa ADHD pochodząca od anglojęzycznej nazwy choroby mianowicie (Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder). Zespół ADHD przeciętnie występuje u jednego dziecka w każdej klasie. Objawia się najczęściej nadmierną impulsywnością, skłonnością do nadmiernych ruchów, nadmiaru mówienia, gestykulacji, oraz niezdolnością do utrzymywania uwagi i realizacji zorganizowanych, zaplanowanych celów.

Dzieci z ADHD mają poważne problemy z koncentracją a co ta tym idzie z nauką w szkole. U połowy z nich albo i szerszej grupy problem utrzymuje się w wieku dorosłym, co powoduje, że nie są w stanie wykonywać zadań związanych z pracą a nawet utrzymać stanowiska pracy.

 

Nie znamy dokładnie przyczyny zespołu ADHD, ale z pewnością istotne znaczenie w jego rozwoju mają czynniki uwarunkowane genetycznie. W niedawno przeprowadzonych badaniach udowodniono różnice dotyczące aktywności mózgu dzieci z ADHD w porównaniu do dzieci nie chorujących na ADHD. Różnice te odnoszą się do pól mózgu, które odpowiadają za regulację uwagi, koncentrację i zahamowanie pobudzenia.

 

W leczeniu objawów choroby stosuje się głównie leki o działaniu psycho-stymulującym, takie jak amfetamina i metylofenidat. Nie leczą one jednak choroby. Częste stosowanie tych leków budzi pytanie o bezpieczeństwo ich stosowania, a zwłaszcza ryzyko ostrego zatrucia oraz objawy niepożądane przy długotrwałym stosowaniu.

 

Jakie wpływ ma sposób żywienia?

 

Badania pochodzące z lat 70-tych dowodziły, że u 30 do 50% dzieci z nadpobudliwością psycho-ruchową można uzyskać poprawę, gdy zastosuje się dietę bez zawartości sztucznych barwników oraz salicylanów (salicylany są w sposób naturalny obecne w wielu owocach i warzywach, na przykład w jabłkach, wiśniach, winogronach, pomarańczach i pomidorach i innych).

Wpływ tego typu diety oraz różnych dodatków żywieniowych badano w latach 70-tych i 80-tych otrzymując rozbieżne rezultaty. Niektóre badania wykazały istotny korzystny wpływ na zachowanie, w innych ten wpływ był niewielki bądź nie było go wcale.

 

W 1982 r. amerykański Narodowy Instytut Zdrowia (NIH) stwierdził, że ograniczenia dietetyczne przynoszą poprawę tylko u niewielkiego odsetka dzieci z zespołem ADHD. W swoim stanowisku zalecał przeprowadzenie następnych badań oraz zauważał, że postęp w tej dziedzinie jest utrudniony poprzez nasze ograniczone rozumienie istoty ADHD oraz brak jednolitych standardów diagnostycznych. Na przykład wiele dzieci z ADHD ma równocześnie alergię pokarmową.

Alergie pokarmowe mogą same w sobie być przyczyną zaburzeń zachowania, więc niektóre dzieci z diagnozą ADHD mogą w rzeczywistości pierwotnie chorować na inną chorobę. 

 

Współczesne badania i przeglądy wykryły jednak istotny wpływ sposobu żywienia na przebieg zespołu ADHD.

 

W przeglądzie systematycznym dokonanym w 2004 r. ocenie poddano 15 podwójnie ślepych, skrzyżowanych badań biorących pod uwagę podobne sztuczne barwniki. Pod wpływem diety pozbawionej sztucznych barwników dochodziło do poprawy dotyczącej zachowania się dzieci a efekt oceniono na 1/3 – ½ efektu osiągniętego za pomocą farmakoterapii. Co więcej, podobną poprawę zaobserwowano przy stosowaniu tej diety również u dzieci bez zespołu ADHD, co zaprzecza wysuwanej hipotezie, że dzieci „hyperaktywne” i „normalne” inaczej reagują na te związki. W innym badaniu opublikowanym w 2004 r. potwierdzono powyższe spostrzeżenia w grupie dzieci w wieku przedszkolnym.

 

Zatem wyniki badań są niejednoznaczne i trudne do zinterpretowania a wyciągnięcie ogólnych wniosków jest niepewne. W poszczególnych badaniach stosowano różne metody oceny wpływu zastosowanej diety: w niektórych badano całościowy sposób żywienia a w innych wpływ pojedynczych składników odżywczych; w niektórych pracach dodawano a w innych usuwano z diety określone składniki; do pewnych badań kwalifikowano dzieci wrażliwe na określone składniki odżywcze, podczas gdy do innych włączano dzieci z „zaburzeniami zachowania” lub z zespołem ADHD, itd.

 

Czy powinniśmy martwić się wpływem sztucznych barwników? 

 

Nie można określić ostatecznej odpowiedzi naukowej dotyczącej znaczenia sztucznych barwników w zespole ADHD. Tym niemniej, osoby które pragną unikać ich spożywania mogą łatwo sprawdzić, czy znajdują się one w tabeli składu odżywczego produktu. Wydaje się, że dla przebiegu ADHD znaczenie mają również inne składniki odżywcze, na przykład u niektórych chorych dzieci stwierdzano niedobory długołańcuchowych nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 lub omega-6.

Wiele rodziców i niektórzy nauczyciele są przekonani, że istnieje związek pomiędzy sposobem żywienia a ADHD a dokładnie Ci, którzy dokładnie obserwują dzieci są w stanie dostrzec zmiany zachowania na skutek modyfikacji diety, których nie wychwytują stosowane przez lekarzy metody badań.

 

Z całą pewnością istnieje potrzeba przeprowadzenia następnych badań dotyczących potencjalnego niekorzystnego wpływu niektórych składników pożywienia na zachowanie dzieci.

 

 

Źródło:

  1. American Psychiatric Association (2000) Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders DSM-IV-TR. Text Revision, Fourth Edition, Washington, DC.
  2. Simon H and Stern TA (2002) What causes attention-deficit hyperactivity disorder?  Review available online on http://Hyperactivity and artificial food colours
  3. Feingold BF (1977) Behavioral disturbances linked to the ingestion of food additives. Delaware Medical Journal Feb;49(2):89-94,1977.
  4. National Institutes of Health (1982) Defined Diets and Childhood Hyperactivity. Consensus Development Conference Summary, Volume 4, Number 3 Available online on http://Hyperactivity and artificial food colours.
  5. Schab DW and Trinh NH (2004) Do artificial food colors promote hyperactivity in children with hyperactive syndromes? A meta-analysis of double-blind placebo-controlled trials. Journal of Developmental & Behavioral Pediatrics 25(6): 423-434
  6. Bateman B, Warner JO, Hutchinson E, Dean T, Rowlandson P, Gant C, Grundy J, Fitzgerald C and Stevenson J (2004) The effects of a double blind, placebo controlled, artificial food colourings and benzoate preservative challenge on hyperactivity in a general population sample of preschool children Archives of Disease in Childhood 89: 506-511

 

Oprac. Magdalena Jóźwicka

KOMENTARZE
news

<Marzec 2020>

pnwtśrczptsbnd
24
25
26
27
28
29
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
1
2
3
4
5
Newsletter