Biotechnologia.pl
łączymy wszystkie strony biobiznesu
Nowe metody w terapii chorób skóry
Ewolucyjnie stary system sygnalizacji wewnątrzkomórkowej u ludzi jakim jest system endokanabinoidowy, działa od lat, ale dopiero w 1988 r. odkryto pierwszy receptor kanabinoidowy CR1. Dodało to kolejny element do skomplikowanej układanki jaką jest człowiek. Gdy w 2007 roku naukowcy z zespołu Andreasa Zimmera na Uniwersytecie w Bonn odkryli, że substancje zawarte w kwiatach konopi łagodzą objawy zapalne towarzyszące alergiom skórnym, wyznaczyło to nowy kierunek badań nad mechanizmami odpowiadającymi za choroby dermatologiczne oraz wytyczyło nową ścieżkę poszukiwań alternatywnych sposobów leczenia dermatoz.

 

Myszy pozbawione receptorów kanabinoidowych reagowały silnie alergicznie na kolczyki identyfikacyjne wykonane z niklu. Zasugerowano, że receptory kanabinoidowe kontrolują odpowiedź immunologiczną. Dodatkowe badania potwierdziły tą hipotezę. U myszy zmodyfikowanych zaobserwowano silniejszą reakcję alergiczną na drażniący dwunitrofluorobenzen (DNFB), modelowy alergen kontaktowego zapalenia skóry, niż u myszy dzikich. Ponadto w ciągu kilku minut stężenie jednego z endokanabinoidów, anandaminy, podniosło się z niewykrywalnego do 300 pikomoli na gram badanej tkanki. A po nałożeniu na zmiany, myszom dzikim, kremu zawierającego 30 mikrogram syntetycznego tetrahydrokanabinolu (THC), zmniejszyło się zapalenie skóry indukowane przez DNFB o połowę. Okazało się, że dzięki THC komórki skóry myszy wydzielały mniej cytokin.

Receptory kanabinoidowe (CB) błon komórkowych należą do receptorów metabotropowych, czyli takich które pośredniczą w przekazywaniu sygnałów do wnętrza komórki. Dziś znane są 2 rodzaje receptorów:

  • CB1 obecne m.in.: w ośrodkowym i obwodowym układzie nerwowym, tkance tłuszczowej, przewodzie pokarmowym, sercu, śledzionie, nerkach, w męskim i żeńskim układzie rozrodczym;
  • CB2 występujące głównie w układzie immunologicznym i w zakończeniach nerwów obwodowych.

W obrębie skóry potwierdzona została obecność obu typów receptorów,  na komórkach tucznych oraz czuciowych włóknach nerwowych.

Receptory te są punktem wychwytu dla kanabinoidów (KB), które stanowią szereg substancji obejmujących zarówno związki naturalne, syntetyczne a także ich analogi lub bezpośrednie metabolity. Podstawowy podział kanabinoidów obejmuje trzy grupy:

  • fitokanabinoidy (FKB, obecne w konopiach Cannabis sativa susp.indica), Z chemicznego punktu widzenia są to pochodne dibenzopirenu lub monoterpenoidów. Np.:  tetrahydrokanabinol (THC), kanabidiol (CBD) oraz kanabinol (CBN). Najcześciej kojarzone z marihuaną;
  • endokanabinoidy (EKB, powstające w organizmach ludzkich i zwierzęcych, są składową systemu endokanabinoidowego);
  • kanabinoidy syntetyczne, oparte na strukturze fito- oraz endokanabinoidów (nowsze).

System kanabinoidów endogennych (ECS, ang. endocannabinoid system) jest silnie zaangażowany w liczne mechanizmy zachodzące w skórze m.in.:

  • w proliferację i różnicowanie się komórek skóry;
  • w utrzymanie homeostazy wszystkich procesów decydujących o funkcjach skóry;
  • odgrywa istotną rolę w ośrodkowych i obwodowych procesach kontrolujących takie zjawiska skórne jak ból i świąd.

Regulacja ta odbywa się to poprzez:

  • agonistów bądź antagonistów receptorów kanabinoidowych;
  • substancje zwiększające poziom endokanabinoidów;
  • wpływ na modulatory odpowiedzi immunologicznej – produkcję cytokin, chemokin, pozapalnych metabolitów pochodnych kwasu arachidonowego.

Przypuszcza się, że system kanabinoidów endogennych pełni rolę ochronną w wielu ostrych i przewlekłych stanach zapalnych skóry. Niektóre badania wskazują, że system ten ma istotne znaczenie protekcyjne w przypadku alergicznych stanów zapalnych skóry. Badania na myszach  potwierdziły, że nieobecność receptorów kanabinoidowych w skórze objawia się silną odpowiedzią zapalną. Od tamtej pory przeprowadzono szereg badań dotyczących działania THC, jego analogów oraz kanabinoidów endogennych i syntetycznych stosowanych zewnętrznie. Dlatego dziś doczekaliśmy się preparatów, które idealnie nadają się dla osób borykających się ze skórą wrażliwą, trądzikową, suchą, atopową oraz przewlekłym świądem towarzyszącym zapalnym chorobom skóry.

Jednym z endokanabinoidów jest N – palmitoyletanolamid, znany też jako hydroxyethylpalmitamide, w INCI figuruje jako PEA lub Palmitamide MEA. To substancja naturalnie występująca w skórze, hamuje syntezę takich cytokin prozapalnych, jak IL-4, IL-6, IL-8. Ogranicza aktywność COX i  łagodzi histamino zależny świąd skóry oraz zmniejsza wazodylatację (rozkurcz mięśni gładkich w ścianie naczyń krwionośnych). Dodatkowo posiada właściwości hamujące rozwój wolnych rod­ników, odpowiedzialnych za starzenie się skóry. Łagodzi po­nadto objawy towarzyszące podrażnieniu skóry, takie jak swędzenie i zaczerwienienie. Można go znaleźć w kosmetykach przeznaczonych do pielęgnacji skóry wrażliwej, kremach, balsamach, emulsjach myjących np.: Physiogel®, Cetaphil®.

Nowe metody terapii skórnych

Wymienione zjawiska dały podstawę do pracy nad nowymi metodami terapii chorób skóry, które wynikają z :

  • zaburzeń proliferacji komórek skóry właściwej i naskórka, np. łuszczycy,  jak  i nowotworów skóry,
  • zaburzeń wzrostu włosów – hirsutyzmu, hipertrichozy (nadmiernego owłosienia) i alopecji (łysienia),
  • trądziku i łojotoku, gdyż endokanabinoidy występujące w skórze wzmagają syntezę lipidów. Związki hamujące wytwarzanie skórnych endokanabinoidów mogłyby mieć działanie zmniejszające wydzielanie sebum i poprawę stanu skóry w przebiegu trądziku;
  • skóry bardzo suchej – analogicznie do powyższego, pobudzanie aktywności endokanabinoidów może prowadzić do odpowiednio wysokiego stopnia wydzielania lipidów naskórkowych;
  • chorób dermatologicznych, w których problemem towarzyszącym jest silny świąd, który zdecydowanie obniża jakość życia pacjentów. Uczucie świądu zazwyczaj związane jest ze skomplikowanymi interakcjami pomiędzy systemem immunologicznym a nerwowym skóry, w który zaangażowanych jest szereg substancji tj. cytokin, neuropeptydów, cząsteczek sygnałowych. Dlatego uważa się, że penetrowanie odpowiednich aktywatorów endokanabinoidów skórnych lub związków łączących się z receptorami CB1/CB2 może regulować zjawiska związane z dysfunkcjami skóry suchej, szczególnie ważne dla osób z atopowym zapaleniem skóry czy skłonnych do alergii.

Potencjalne kierunki działania są jasno określone. Jednak potrzeba jeszcze sporo badań i obserwacji zanim nauka da odpowiedź jak najlepiej wykorzystać preparaty kanabinoidowe w kosmetologii i dermatologii.

 

Katarzyna Kołaczek

 

Źródła

J. B. Strosznajder; „Neuroprotekcyjne właściwości kanabinoidów. Rola receptora CB1.

M. Czarnecka-Operacz; „Agoniści receptora kanabinoidowego w miejscowej terapii

przeciwświądowej oraz przeciwzapalnej.” [w] Postępy Dermatologii i Alergologii XXVI; 2009/2

http://www.tum.de

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23585676

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3628749

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2757311

 

KOMENTARZE
Newsletter