Wszystkie kosmetyki znajdujące się na rynku, w tym także kosmetyki do pielęgnacji dzieci, kobiet w ciąży oraz kobiet w okresie laktacji muszą być zgodne z obowiązującymi regulacjami prawnymi, a więc z ustawą o kosmetykach oraz o ogólnym bezpieczeństwie produktów. Wymagania ustawy o kosmetykach w zakresie składu, sposobu produkcji, kontroli, pakowania, oznakowania, przechowywania i wprowadzania do obrotu, mają na celu zapewnienie zdrowia i bezpieczeństwa użytkowników tych produktów. Produkcja kosmetyków dla dzieci oraz kobiet w ciąży ze względu na szczególną wrażliwość skóry w tym okresie, jest niezmiernie ważna i wiąże się z wielką odpowiedzialnością producenta. Jednym z elementów oceny bezpieczeństwa kosmetyków są ich badania z udziałem ochotników. Sposób prowadzenia badań z ich udziałem obwarowany jest szeregiem przepisów, opisanych między innymi w Deklaracji Helsińskiej oraz wytycznych Komitetu Naukowego SCCP. Wytyczne prowadzenia badań z udziałem ludzi uwzględniają etyczne i praktyczne aspekty badań wykonywanych na ludziach w celu dokonania oceny czy kosmetyk stosowany zgodnie z jego przeznaczeniem będzie bezpieczny. W tym celu przeprowadza się testy zgodności (compatibility tests) potwierdzające, iż po pierwszym zastosowaniu kosmetyku na skórze lub błonie śluzowej nie występują szkodliwe reakcje. Badania takie powinny być prowadzone jedynie pod nadzorem wykwalifikowanej osoby oraz pod nadzorem lekarza. Ponadto, w takich testach nie mogą brać udziału dzieci. Testy zgodności wykonywane są przede wszystkim przy użyciu testów płatkowych, półokluzyjnych, okluzyjnych czy otwartych, a w przypadku niektórych kosmetyków również tzw. fototestów. Nie mniej istotnym aspektem badań kosmetyków jest ocena ich kosmetycznej akceptacji oraz bezpieczeństwa w miejscu jego stosowania. Obowiązek udokumentowania deklarowanego działania kosmetyków nakłada na producentów sama ustawa o kosmetykach. Deklarowane działanie kosmetyku najczęściej potwierdzane jest w badaniach użytkowych, tzw. badaniach panelowych oraz za pomocą badań skóry w miejscu stosowania wyrobu przy użyciu specjalistycznej aparatury. Badaniami aparaturowymi można m.in. potwierdzić działanie nawilżające, natłuszczające (niezmiernie istotne parametry w przypadku kosmetyków przeznaczonych dla dzieci i kobiet w ciąży) oraz uelastyczniające skórę (parametry biomechaniczne). Badania akceptacji prowadzone są na specjalnie dobranej grupie ochotników pod nadzorem lekarza dermatologa, a w przypadku kosmetyków dla kobiet w ciąży powinny być również prowadzone z udziałem lekarza ginekologa. Mając powyższe na uwadze celowe jest propagowanie wiedzy na temat wymagań oraz badań kosmetyków przeznaczonych dla kobiet w ciąży oraz dla dzieci.

---

Agnieszka Wąsowska Monika Skórka
Agnieszka Wąsowska
Monika Skórka
Specjalistyczne Laboratorium Badawcze „ITA – TEST”
www.itatest.pl