Owocnia kokosa składa się z cienkiej skórki (egzokarp), grubej warstwy brązowych włókien (koira) i zdrewniałego endokarpu tworzącego pestkę (tzw. orzech kokosowy). Wewnętrzna ściana nasienia pokryta jest grubą warstwą stałego bielma, po wysuszeniu nazywanego koprą. Wnętrze wypełnia płynna postać bielma- mleko kokosowe. Z kupry wytwarzane są natomiast wiórki kokosowe czy olej kokosowy.

Roczna produkcja tłuszczu kokosowego na świecie osiąga wartość 3-3,5 mln ton rocznie i stale wzrasta ze względu na jego wartość użytkową. Popyt na olej kokosowy jest wynikiem jego szerokich możliwości zastosowania, m.in.  w przemyśle spożywczym, chemicznym czy kosmetycznym.

Tłuszcz kokosowy w temperaturze poniżej 25 st. C jest tłuszczem stałym. W czystej postaci ma wygląd białej śliskiej masy (stąd potocznie jest nazywany masłem kokosowym) o charakterystycznym zapachu. W wyższych  temperaturach przyjmuje postać płynną. Dobrze rozpuszcza się w chlorku metylenu i nafcie, słabo rozpuszczalny w spirytusie 96%.

Olej kokosowy obok kwasów tłuszczowych (ich skład i procentowa zawartość została przedstawiona w tabeli) jest bogaty w witaminy z grupy B (B1, B2, B3, B6), C, E, kwas foliowy oraz pierwiastki takie jak potas, wapń, magnez, żelazo, fosfor i cynk.

Zawartość poszczególnych substancji waha się ze względu na warunki procesu wytwarzania surowca (warunki lokalne dla poszczególnych plantacji palmowych, stopień nasłonecznienia itp.).

Tab.1 Skład oleju kokosowego

Kwasy: kapronowy, kaprylowy, kaprynowy, laurynowy, mirystycynowy, palmitynowy, stearynowy są kwasami tłuszczowymi nasyconymi.

Kwas oleinowy, linolowy tokwasy tłuszczowe nienasycone.

Na rynku dostępny jest olej kokosowy rafinowany o białej barwie, bezwonny i w niższej cenie w porównaniu do nierafinowanego odpowiednika barwy żółtej z charakterystycznym zapachem. To właśnie nierafinowana wersja ma zbawienne właściwości zdrowotne i  pielęgnujące. Dzięki wysokiemu stężeniu kwasu laurynowego zwiększa odporność organizmu na infekcje. Średnia długość łańcucha tego kwasu nie wymaga rozbicia go na mniejsze, przyswajalne przez organizm cząsteczki. Kwasy bezpośrednio wnikają wtedy do mitochondriów, gdzie zostają przekształcone w energię. Metabolizm zostaje przyspieszony, co się przekłada na utratę wagi.

Ponadto, poprawia wchłanianie substancji odżywczych, spowalnia starzenie się skóry- nawilża ją, odżywia i chroni przed promieniowaniem UV, wspomaga leczenie schorzeń skórnych, jak np. atopowe zapalenie skóry, łuszczyca, egzema, trądzik, niewielkie rany.

Największą uwagę jednak przyciąga korzystne działanie oleju kokosowego na włosy. Badania naukowe dowodzą, że budowa molekularna oleju kokosowego jest zbliżona do tej, jaką posiadają proteiny włosa.

Indyjscy naukowcy w swoich badaniach wykazali skuteczność terapii olejem kokosowym zniszczonych włosów. Do zbadania właściwości, obok oleju kokosowego włączono olej mineralny (jest powszechnie stosowanym składnikiem preparatów do włosów w Indiach ze względu na to, że jest nietłusty i tańszy od olejów roślinnych) i olej słonecznikowy (w przemyśle kosmetycznym jest to drugi najczęściej wykorzystywany olej bazowy do włosów).  Wyniki wykazały, że tylko olej kokosowy chronił przed utratą protein obecnych we włosach  (w przypadku włosów uszkodzonych jak i nieuszkodzonych). Olej mineralny i olej słonecznikowy nie pomogły przy redukcji utraty białka. Różnica jest wynikiem składu każdego z badanych olejów. Olej kokosowy jest triglicerydem kwasu laurynowego (głównego składnika tłuszczu kokosowego). Niska masa cząsteczkowa i prosty łańcuch liniowy  ułatwiają mu wniknięcie do wnętrza włosa, co wpływa na jego wysokie powinowactwo do protein budujących strukturę włosa. W składzie oleju mineralnego figurują przede wszystkim węglowodory, które nie mają takiego powinowactwa do białek obecnych we włosach, stąd nie ma penetracji do wnętrza włosa. Olej słonecznikowy, choć jest triglicerydem kwasu linolowego, ze względu na dużą masę i obecność podwójnych wiązań, nie przenika przez włókno włosa, przez co nie daje lepszych rezultatów.

Możliwości zastosowania naturalnego kosmetyku jest zatem cały szereg. W przemyśle kosmetycznym sugerowane stężenie oleju kokosowego sięga  5-100%. Mazidło kokosowe może być stosowane jako:

•  baza tłuszczowa w recepturach kosmetycznych
•  olejek / serum na zniszczone końcówki włosów oraz jako ochrona przed ich rozdwajaniem się
•  maska do włosów (najlepiej wieczorem roztopić olej kokosowy i ciepły nałożyć na całą długość włosa, zabezpieczyć kompresem i pozostawić na noc, rano dokładnie umyć włosy)
•  kosmetyk do demakijażu dla skóry suchej, wrażliwej, skłonnej do alergii
• po kąpieli, aby odżywić i nawilżyć skórę (wystarczy mała ilość oleju, gdyż ze względu na swoją konsystencję zbyt gruba warstwa nie wchłonie się i stworzy nieprzyjemny, tłusty film na skórze)
• olej kokosowy jest również pomocny przy problemach cery trądzikowej (kwas laurynowy ma właściwości antyseptyczne i antybakteryjne)