Przy prawidłowo rosnącej płytce paznokciowej krawędzie wyrastają ponad wał okołopaznokciowy. Paznokcie zaczynają wrastać, kiedy ich boczny brzeg, z jakiegoś powodu, zakrzywia się i uciska na tkanki miękkie łożyska, położone pod nimi. Powoduje to w początkowej fazie ból, który z czasem staje się coraz intensywniejszy. Następnie pojawia się opuchlizna i powstaje obrzęk, zaczerwienienie, aż w końce może dojść do przerwania ciągłości skóry. To w konsekwencji prowadzi kolejno do wysięku płynu surowiczego i treści ropnej, a także rozrostu ziarniny. Poza dotkliwym bólem, może takiej ranie towarzyszyć infekcja, co znacznie utrudnia proces gojenia.

Przyczyny wrastania paznokci:

• Predyspozycje genetyczne, jak np. długie palce u stóp, które łatwiej mogą ulegać mechanicznym uszkodzeniom czy paznokcie rurkowate, których boki zaginają się do wewnątrz i uciskają na łożysko.
• Niewłaściwe obcinanie paznokci, czyli obcinanie paznokcia zbyt krótko i zaokrąglanie lub wycinanie jego kątów. Powoduje to poszerzenie płytki, która zaczyna rosnąć również na boki i uciskać na tkanki miękkie łożyska paznokciowego.
• Uszkodzenie mechaniczne może powodować deformację płytki paznokciowej i jej wrastanie. Grupą wysokiego ryzyka są sportowcy, szczególnie piłkarze, ponieważ ich palce są często narażone na urazy.
• Noszenie nieodpowiedniego obuwia tzn. obuwia za małego, zbyt ciasnego, źle wyprofilowanego czy ze słabej jakości materiałów. Powoduje to ciągły nacisk zarówno palców samych na siebie, jak i butów na paznokcie, co zwiększa ich zaginanie do wewnątrz. Złym wyborem są tez zbyt duże buty, w których noga się przemieszcza i palce mogą uderzać o ściany obuwia, powodując ciągły uraz paznokci. Nieodpowiednie są też buty ze zwężającymi się noskami i na wysokim obcasie, w których cały ciężar przeniesiony jest na przednią część stopy. 
• Deformacje stopy mogą również powodować wrastanie paznokci w wyniku zmiany kształtu czy kierunku wzrostu zarówno palców stopy jak i paznokci.
• Nadwaga ma pośredni wpływ na wrastanie paznokci. Duża masa powoduje zwiększony nacisk na stopy i palce. Jeśli dodatkowo występuje tendencja do wrastania paznokci, jest tylko kwestią czasu, kiedy schorzenie się pojawi.

Ortonyksja, czyli dział podologii zajmujący się korektą wrastających paznokci, zna różne metody przeprowadzania tego typu zabiegów, w zależności od stopnia zaawansowania schorzenia i obecności stanu zapalnego. Procedura może być wykonywana przez wykwalifikowaną kosmetyczkę, kosmetologa, podologa, a w najcięższych przypadkach przez chirurga.

Metody korekty wrastających paznokci:

• Tamponady

To kawałki miękkiego, zwiniętego materiału, które umieszcza się przy pomocy specjalnej pęsety pod bocznym brzegiem paznokcia. Można je stosować samodzielnie, gdy nie ma toczącego się procesu zapalnego i jest to początkowe stadium wrastania, aby odseparować krawędź paznokcia od tkanki miękkiej łożyska. Używane są również dodatkowo przy głębszym wrastaniu paznokcia, któremu towarzyszy wysięk surowiczy lub ropny. Tamponada jest wtedy nasączana środkiem aseptycznym, który zabezpiecza przed powstaniem zakażenia i wchłania wydzielinę osuszając w ten sposób ranę. Należy pamiętać, że opatrunki te trzeba regularnie wymieniać, w przypadku infekcji, nawet kilka razy dziennie.

• Rurki protekcyjne

Rurki protekcyjne wykonane są z tworzywa sztucznego, a zasada ich działania jest bardzo podobna do tamponady. Polega na przecięciu rurki z jednej strony i nasunięciu na boczny brzeg paznokcia, odseparowując go w ten sposób od łożyska. Dodatkowo zabezpiecza się rurkę przed zsuwaniem przy pomocy masy do rekonstrukcji paznokcia. Ten rodzaj korekty stosowany jest w przypadku wrastania, bez stanu zapalnego. Rurka może mieć różne wielkości, aby lepiej dopasować się do płytki, dodatkowo wyznacza ona nową drogę wzrostu dla paznokcia. Podobnie jak tamponadę umieszcza się ją przy pomocy pęsety anatomicznej.

• Klamry z tworzywa

Są to płytki ze specjalnego tworzywa, które przykleja się do powierzchni paznokcia. Klamra taka zawsze dąży do wyprostowanie się, co w następstwie powoduje odciągniecie bocznych brzegów paznokcia i spłaszczenie płytki. W razie konieczności można nakleić dwie klamry obok siebie, co nasila efekt terapeutyczny. Znajdują one szczególnie zastosowanie przy wrastaniu paznokci kruchych i łamliwych, nawet jeśli towarzyszy im stan zapalny. Sam zabieg jest bezbolesny i daje natychmiastową ulgę.

• Klamry plastikowo-metalowe

Klamry te działają na tej samej zasadzie co klamry z tworzywa, natomiast są uzupełnione o dodatkowy metalowy pasek, co powoduje, że są bardziej trwałe i mogą z większą siłą odciągać brzegi paznokcia.

• Klamry druciane

Zasada działania klamer drucianych również polega na „wyciąganiu” brzegów i dążeniu do wyprostowania płytki paznokciowej. Składają się z dwóch haczyków nasuwanych na boczne krawędzie paznokcia oraz łącznika, dzięki któremu istnieje możliwość regulacji siły odciągania brzegów od łożyska. Lepiej sprawdzają się one przy grubych, twardych i głęboko wrastających paznokciach. Ich zakładanie jest bezbolesne, mogą być stosowane nawet przy znacznych stanach zapalnych i widocznej ziarninie.

• Ekstrakcja paznokcia

Usunięcie płytki paznokciowej powinno być stosowane tylko w najcięższych przypadkach i jest to opcja najbardziej obciążająca pacjenta. Zabiegi takie wykonywane są w znieczuleniu miejscowym i mogą obejmować:

- usunięcie tylko kawałka paznokcia wraz z wrastającym brzegiem i częścią wału paznokciowego,

- usunięcie całej płytki paznokciowej,

- usunięcie łożyska paznokciowego, np. przy pomocy środków chemicznych,

- w najgorszym wypadku może dojść do amputacji paliczka.

Dużym minusem jest okres rekonwalescencji po tym zabiegu, który może trwać nawet 6 miesięcy. Niestety po zabiegu ekstrakcji paznokcia bardzo często następują nawroty jego wrastania.

Arleta Stanek