Pierwsza nagroda wydawców tygodnika została przyznana za odkrycie sposobu na cofanie biologicznego czasu dorosłych komórek do ich stanu macierzystego. Dlaczego uznano to wydarzenie za naukowy przełom roku? „Otworzyło przed nami całkiem nowe perspektywy badania wielu chorób i walki z nimi” - komentują uczeni. Pierwsze doniesienia na ten temat opublikowano w zeszłym roku. Uczonym z Japonii i USA udało się udowodnić, że za pomocą zaledwie czterech genów (określanych jako KLF4, SOX2, OCT4 i c-MYC) można przeprogramować zróżnicowane komórki ludzkiej skóry w taki sposób, aby zyskały cechy zarodkowych komórek macierzystych. Sierpniowe publikacje w 2008 roku dostarczyły trzech nowych odkryć w tym zakresie.

Pierwsze doniesienia pochodziły z Columbia University. Uczeni poinformowali, że udało im się z komórek skóry wyhodować komórki macierzyste, a nich z kolei nerwowe. Komórki pobrano od sparaliżowanej kobiety cierpiącej na stwardnienie boczne zanikowe (ALS), znane również pod nazwą choroby Lou Gehriga. Autorzy artykułu twierdzą, że będą teraz proliferować stworzone neurony. Chcą się dowiedzieć, dlaczego u osób chorych na ALS ulegają one zniszczeniu.

Niedługo po tym, bo zaledwie tydzień później, inny zespół naukowców dostarczył dowodów, że taką samą procedurę można przeprowadzić w przypadku dziesięciu innych schorzeń, między innymi cukrzycy, choroby Parkinsona, zespołu Downa czy pląsawicy Huntingtona.

Trzecie odkrycie pochodziło z Harvardu. Naukowcom za pomocą wirusów wyposażonych w trzy geny (Ngn3, Pdx1 i Mafa) udało się przekształcić dojrzałe komórki trzustki w komórki beta wytwarzające insulinę. I dokonali tego bez pośredniego etapu komórek macierzystych. Ale to nie koniec ich sukcesów. Potrafili to zrobić nie w hodowli komórkowej, ale w organizmie chorej na cukrzycę myszy.

Trzecie miejsce w rankingu zajęły badania dotyczące nowotworów. Jest to obecnie druga (po chorobach układu krążenia) przyczyna zgonów w krajach rozwiniętych. Niestety najczęściej lekarze są bezsilni w walce z rakiem. Uważa się, że sposobem na ich pokonanie jest zrozumienie  genetycznych mechanizmów, za pomocą których zdrowe komórki przekształcają się w nowotworowe. W wielu laboratoriach badawczych na całym świecie prowadzone są eksperymenty,  które być może pozwolą na znalezienie genów odpowiedzialnych za nowotworzenie. Wydawcy „Science” uważają, że tegoroczne osiągnięcia w tej dziedzinie są warte uwagi. Wiemy coraz więcej na temat jednego z najbardziej zabójczych nowotworów - guza trzustki. Udało się również zidentyfikować gen nazwany IDH1, który uznawany jest za kluczowy w rozwoju złośliwych guzów mózgu - glejaków. Zaobserwowano znaczne postępy w badaniach nad genetycznym podłożem raka płuc i ostrej białaczki szpikowej.

>Źródło: Science