Choroba Alzheimera jest genetycznie zróżnicowanym zaburzeniem charakteryzującym się wczesnym zanikiem hipokampa oraz złogami β-amyloidu w mózgu. Etiologia choroby jest bardzo złożona przez dużą heterogenność genetyczną. Rzadkie autosomalne mutacje dominujące prowadzą do dziedzicznej postaci choroby (early-onset familial Alzheimer disease, FAD) podczas gdy skomplikowane relacje różnych wariantów genetycznych wraz z czynnikami środowiskowymi przyczyniają się do rozwoju postaci późnej choroby (late-onset Alzheimer disease, LOAD). Dotychczas za jedyny gen odpowiadający za późną postać choroby uznaje się allel ε4 genu APOE na chromosomie 19, jednak badania epidemiologiczne wskazują na to, że ten gen nie może być jedyną przyczyną odziedziczalności choroby Alzheimera; w związku z tym duża ilość przypadków rozwoju postaci LOAD choroby związana jest z dodatkowymi czynnikami ryzyka. Dotychczas jednak mimo intensywnych poszukiwań nie potwierdzono stuprocentowego powiązania występowania choroby z jakimkolwiek innym genem. Międzynarodowy zespół naukowców zaproponował na łamach nowego Cell gen o nieznanej funkcji podlegający ekspresji w hipokampie. Gen CALHM1 zlokalizowany został na chromosomie 10 niedaleko markera dla LOAD. Odkryty gen tworzy homomultimery i wydaje się kontrolować stężenie Ca2+ w cytozolu. Najważniejszym spostrzeżeniem okazało się jednak odkrycie rzadkiego allela SNP w zakresie genu CALHM1, powodującego zmianę proliny na leucunę. Taka substytucja w białku kodowanym przez wspomniany gen jest bardzo częsta w przypadkach choroby Alzheimera, co zostało potwierdzone na pięciu różnych grupach pacjentów. Dalsze badania wykazały również powiązanie występowania odkrytego polimorfizmu z wzmożoną akumulacją β-amyloidu. Odkrycie to wprowadza kolejny czynnik genetyczny prowadzący do rozwoju choroby oraz jest kolejnym milowym krokiem do pełnego zdefiniowania skomplikowanej etiologii formy LOAD choroby.


Ute Dreses-Werringloer, Jean-Charles Lambert, Valérie Vingtdeux, Haitian Zhao, Horia Vais, Adam Siebert, Ankit Jain, Jeremy Koppel, Anne Rovelet-Lecrux, Didier