Mangiferyna jest substancją występującą w wielu roślinach, największa jej ilość znajduje się w liściach i korze mangowca (Mangifera indica z rodziny Anacardiaceae) - jest to główne źródło pozyskiwania tego związku. Pod względem chemicznym jest polifenolem. Posiada szerokie działanie farmakologiczne: przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, immunomodulujące, przeciwzapalne, przeciwbólowe, przeciwcukrzycowe. Ma zdolność zapobiegania rozwojowi miażdżycy, ochrania komórki wielu narządów, poprawia pamięć.
Wpływa na właściwości lecznicze wielu substancji występujących w roślinach leczniczych. Dzięki obecności grup hydroksylowych jest dobrze rozpuszcza się w wodzie. Posiada dobre właściwości przeciwutleniające, które są zbliżone do kwercetyny i rutyny.
Mangiferyna posiada zdolność chelatowania jonów żelaza – zapobiega peroksydacji lipidów przez te jony oraz ogranicza ilość tworzonych rodników hydroksylowych. Kompleks z jonami ma większą zdolność zmiatania wolnych rodników niż wolna substancja. Wiązanie jonów żelaza zmniejsza ich dostępność co wpływa na leczenie chorób związanych z zaburzeniami dystrybucji żelaza, takich jak: dziedziczna hemochromatoza, talasemia, niedokrwistość syderoblastyczna. Podnosi ilość wewnątrzkomórkowego glutationu, a obniża poziom jego utlenionej formy. Glutation zwiększa jej przeciwutleniającą aktywność związaną z detoksykacją reaktywnych form tlenu.
Antyoksydacyjne właściwości mogą być wykorzystane w zapobieganiu następstw cukrzycy. Mangiferyna spowalnia powstawanie produktów glikozylacji przez utlenione pochodne cukrów podczas hiperglikemii. Dzięki temu zapobiega uszkadzaniu naczyń krwionośnych i nerwów. Odpowiadają one za powikłania cukrzycy takie jak retinopatie, nefropatie, stopa cukrzycowa.
Wykazano również, że mangiferyna posiada działanie przeciwmiażdżycowe i antyhiperlipidemiczne – obniża stężenie cholesterolu całkowitego, trójglicerydów i LDL, zwiększa stężenie frakcji HDL. Dzięki temu zapobiega skutkom zaburzenia gospodarki lipidowej podczas cukrzycy, np. makroangiopatii.
Mangiferyna działa też cytoprotekcyjnie na hepatocyty, kardiomiocyty, komórki żołądka i neurony. Posiada działanie radioprotekcyjne, ochrania przed napromieniowaniem ultrafioletem i promieniami X co może być wykorzystane w prewencji nowotworów.
Wykazuje też działanie przeciwzapalne związane z hamowaniem syntezy pozapalnych cytokin. Hamuje uwalnianie pochodnych kwasu arachidonowego z makrofagów oraz produkcję TNF-alfa i tlenku azotu. Hamowanie chemotaksji, fagocytozy, produkcji reaktywnych form tlenu i azotu przez modulację nadmiernie aktywowanych makrofagów ma również znaczenie w leczeniu stanu zapalnego.
Właściwości przeciwzapalne, przeciwrodnikowe i przeciwdrobnoustrojowe mogą być wykorzystane w leczeniu stanów zapalnych przyzębia i paradontozy.
Posiada również właściwości przeciwbólowe, wynikające z hamowania ekspresji COX-2 i produkcji eikozanoidów.
Wkrótce będą przeprowadzane dokładniejsze badania mechanizmów właściwości wykazywanych przez mangiferynę, badania farmakokinetyki, oraz badania przedkliniczne i kliniczne. Dzięki temu można będzie lepiej wykorzystać właściwości tego związku.
Przeczytaj również:
Recepta na ból – które leki najskuteczniejsze?!
Helena Korczyc
W oparciu o:
www.postępy-farmacji.pl
P. Kuś, E. Góralska, D. Woźniak, A. Matkowski, Mangiferyna – aktywny biologicznie ksanton z mango i nie tylko
KOMENTARZE