Przeczytaj również:

Ocena bezpieczeństwa produktu kosmetycznego w świetle nowego Rozporządzenia Nr 1223/2009

Kosmetyki przekraczające surowością normy Ecocertu- wywiad z Magdaleną Beyer, założycielką marki Fridge by yDe

Badania in vitro składników aktywnych kosmetyków, a ich rzeczywiste działanie w żywym organizmie

Portal Biotechnologia.pl: Realizacja projektu trwa od 2009 roku, licząc od momentu złożenia wniosku o dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR). Czy została już zakończona?

Dr Tomasz Koźluk: Pomimo założeń realizacji projektu w ciągu 2 lat nie została ona jeszcze ukończona. Przewidywany termin finalizacji to kwiecień- maj 2013 roku. Budowa trwa w sumie około 3 lat.

Czym spowodowane są przesunięcia w terminie realizacji projektu?

Początkowo nasz projekt został uznany za nie innowacyjny i odrzucony przez specjalistów z PARPu. Odwołaliśmy się jednak od tej decyzji i po przedstawieniu opinii naukowców z Politechniki Warszawskiej oraz Instytutu Farmaceutycznego projekt otrzymał 98% możliwych punktów w systemie oceny PARP.

Połowę całkowitej wartości projektu stanowi dofinansowanie z EFRR. Czy pozostała część to wkład własny?

Całkowity koszt projektu dofinansowanego wynosił ok. 10 mln złotych netto, natomiast dofinansowanie z EFRR stanowiło 60%. Pozostała część to wkład własny. Oprócz tego inwestycja wymaga dodatkowych nakładów (koszty niekwalifikowane).

Celem projektu było uruchomienie innowacyjnej technologii produkcji substancji czynnych oraz rozbudowa infrastruktury. Na czym polega innowacyjność nowego zakładu produkcyjnego?

Nobilus Ent konkurował z firmami generycznymi z całego świata w wyprodukowaniu substancji stosowanej
w leczeniu nowotworów, głównie krwi - mesylanu imatinibu w formie polimorficznej alfa (istnieją dwie formy polimorficzne tego związku: forma alfa i beta).  W 2001 roku FDA zarejestrowała i zatwierdziła imatinib do stosowania w USA pod nazwą Gleevec. W Europie lek został zatwierdzony przez EMEA pod nazwą Glivec. Dotychczas patent na tabletki zawierające formę beta tej substancji posiada firma Novartis. Lek jest refundowany przez NFZ, a jego cena jest zbyt wysoka, aby zapewnić leczenie wszystkim pacjentom.

W Nobilus Ent zaczęliśmy od opracowania technologii produkcji mesylanu imatinibu alfa. Substancja ta jest
z powodzeniem sprzedawana nie tylko na rynkach polskich, ale także zagranicznych. Postanowiliśmy pójść za ciosem i opracować Dossier leku generycznego.

Czy próby zakończyły się sukcesem?

Tabletki o zawartości 20-80% imatinibu są chronione patentem do 2013 roku. Próby odtworzenia tabletki
o innej zawartości procentowej substancji aktywnej niż ta chroniona patentem kończyły się niepowodzeniem ze względu na konieczność wyprodukowania bardzo dużej tabletki. Postawiliśmy na formę kapsułek o wielkości tabletki oryginatora. Rozpoczęliśmy zakończone sukcesem próby opracowania kapsułki z imatinibem. Opracowaliśmy Dossier dla kapsułek o wielkości zbliżonej do tabletek opatentowanych przez Novartis, dobrym uwalnianiu i biorównoważności.

Jest to niewątpliwie ogromny sukces polskiej firmy na rynku farmaceutycznym. Czy lek został już zarejestrowany?

Jesteśmy w trakcie procesu rejestracji w systemie europejskim. Trwa on około 1-1,5 roku. Obecnie odliczamy ostatnie 50 dni tego procesu. Nasz lek już teraz cieszy się dużym zainteresowaniem nie tylko w Europie, ale na całym świecie.

Czy rozbudowa infrastruktury firmy była związana docelowo z udoskonaleniem technologii produkcji imatinibu i leku generycznego?

W momencie składania wniosku o dofinansowanie, tj. 4 lata temu w firmie produkowane były już inne innowacyjne substancje aktywne: olanzapina i klopidogrel. Cztery lata to dużo jak na inwestycję. Z czasem spadła sprzedaż olanzapiny i zaczęliśmy pracować nad zgłoszeniem wniosku patentowego  technologii syntezy mesylanu imatinibu alfa. Rok później zgłosiliśmy wniosek patentowy dla tego produktu. 

Do produkcji nowych substancji aktywnych o wysokiej jakości, zgodnej z GMP potrzebne były nowe powierzchnie produkcyjne oraz większa ilość aparatury laboratoryjnej i technicznej. Produkcja formy gotowej jest prowadzona w oddziale w Jabłonnie.

Jaką aparaturę zakupił Pan do wyposażenia obiektu?

Zakupiliśmy niestosowane dotąd u nas urządzenia np. do destylacji molekularnej oraz do ultrafiltracji. Wiele zakupionych sprzętów to powielenie dotychczasowego wyposażenia. Zakupiliśmy m.in. wirówkę, suszarnie rozpyłową, wyparki, chromatografy cieczowe i gazowe. Nowy budynek został również wyposażony w urządzenie do produkcji wody lodowej, agregat do produkcji prądu pozwalający zapewnić większe bezpieczeństwo zakładu, a także pompę ciepła, która pozwoli na ekologiczne ogrzanie z wykorzystaniem ciepła odzyskanego z wody obiegowej dwóch budynków. Sercem nowego budynku jest pomieszczenie zawierające 14 central wentylacyjnych wyposażonych w odpowiednie filtry ,co zapewni odpowiednią klasę powietrza we wszystkich pomieszczeniach.

Czy te działania pozwolą zoptymalizować koszty produkcji?

Podejmujemy działania proekologiczne oszczędzające koszta mediów - zainstalowaliśmy pompę ciepła, mieszalnik dobowy ścieków, wymiennik ciepła na powietrze wywiewane z budynku. Jesteśmy ukierunkowani głównie na rozwój i to jest naszym priorytetem. Dwukrotne zwiększenie potencjału produkcyjnego powinno nam to ułatwić i dać pewne oszczędności. Podjęte działania na pewno są z korzyścią dla środowiska.

Zatem w jaki sposób udaje się uzyskać produkty wysokiej jakości za konkurencyjną cenę?

Pojęcie konkurencyjnej ceny jest dość trudne do określenia, ponieważ składa się na nią wiele czynników, między innymi jakość produktu. I tak np. nie da się konkurować ceną z produktami chińskimi, zwłaszcza w produkcji na dużą skalę. Dlatego pojęcie konkurencji rozumiem jako konkurowanie głównie jakością produktów małotonażowych, którą udaje się uzyskać dzięki produkcji zgodnej z wymaganiami GMP i GLP, a także poprzez tworzenie pełnej dokumentacji produktu leczniczego. W odróżnieniu od  wielu produktów chińskich posiadamy certyfikaty, które są uznawane na całym świecie.

Czy w firmie obowiązuje system GMP na każdy wytwarzaną substancję  API (Active Pharmaceuticals Ingredients) oddzielnie? Czy jest to GMP na całą produkcję ogólnie?

W przypadku API obowiązuje GMP na każdą wytwarzaną substancję, a certyfikaty należy aktualizować co 3 lata.  Od 2013 roku każde API importowane z zagranicy powinno mieć certyfikat GMP i jest to nam na rękę, mogą zacząć się problemy z substancjami importowanymi z Chin. Natomiast w przypadku postaci leków GMP jest na cały zakład produkcyjny.

W zeszłym tygodniu zakończyła się inspekcja Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego na wytwarzanie form gotowych leków w naszej firmie, z wynikiem pozytywnym. Oczekujemy na wydanie certyfikatu GMP.

Czy substancje aktywne powstają na drodze syntezy chemicznej, czy są pozyskiwane również
z naturalnych surowców?

W firmie produkowane są substancje naturalne i syntetyczne. Wykorzystujemy surowce naturalne, takie jak liście naparstnicy z których pozyskujemy glikozydy nasercowe oraz owoce kasztanowca w celu pozyskania escyny. Pozostałe substancje, takie jak np. klozapina, olanzapina, klopidogrel otrzymywane są na drodze syntezy chemicznej.

Jakie formy leku są wytwarzane w Nobilus Ent?

Wytwarzamy żele oraz formy płynne leku na zlecenie zewnętrznych firm. W najbliższym czasie planowana jest produkcja kapsułek z imatinibem jako pierwsza postać leku generycznego opracowana przez naszą firmę.

Czy planuje Pan w przyszłości ukierunkować się na produkcję form gotowych leków?

Produkcja form gotowych leku jest na pewno bardziej opłacalna, jednak przedostanie się na rynek jest o wiele trudniejsze, wymaga specjalistycznego marketingu i przedstawicieli handlowych. Będziemy próbowali tworzyć nowe substancje i opracowywać dossier pozostawiając sprzedaż specjalistom.

Czym dla Pana jest innowacyjność?

To działanie poznawcze świata i jego ulepszanie. Dla mnie pasją jest chemia, synteza i logika w badaniach.

Portal Biotechnologia.pl dziękuje za rozmowę.

Z dr Tomaszem Koźlukiem rozmawiała Monika Krzyżostan