Stafylokinaza to białko wytwarzane naturalnie przez niektóre szczepy bakterii z rodzaju Staphylococcus, jest kofaktorem plazminogenu, który w wyniku licznych przemian przekształcany zostaje do plazminy, bezpośrednio zaangażowanej w fibrynolizę. Proces fibrynolizy odpowiada za usuwanie skrzepów wewnątrz naczyń krwionośnych, tym samym chroni przed licznymi chorobami układu krążenia, czasem ratuje życie. Stafylokinaza, gdyby znaleziono metodę wytwarzania jej w ilościach komercyjnych, cieszyłaby się ogromnym zastosowaniem u osób borykających się z problemem zbyt dużej krzepliwości krwi oraz po ingerencjach chirurgicznych, jako środek całkowicie bezpieczny i wolny od skutków ubocznych. Nic dziwnego, że naukowcy z Katedry Genetyki Ogólnej, Biologii Molekularnej i Biotechnologii Roślin,UŁ pod wodzą prof. Andrzeja Kononowicza podjęli próbę otrzymania tego białka w ilościach odpowiadających oczekiwaniom medycyny.

Skonstruowano eksperyment, który zakładał wykorzystanie metod transformacji genetycznej oraz molekularnej uprawy. Za cel przyjęto uzyskanie roślin, które będą stanowić system produkcyjny rekombinowanego białka z domeną odpowiadającą za właściwości amidolityczne stafylokinazy. Rośliny Solanum tuberosum zostały poddane transformacjiprzy użyciu szczepów Agrobacterium tumefaciens z plazmidem pCAMBIA1304. Plazmid stanowił zrekombinowaną formę zawierającą fuzję genów reporterowych i genu stafylokinazy, pod kontrolą promotora CaMV35S oraz zawierał gen selekcyjny oporności na higromycynę. Rośliny poddano regeneracji w kulturach in vitro. W celu identyfikacji organizmów stransformowanych, dokonano histochemicznego oznaczenia aktywności glukuronidazy (GUS). Następnie, w wyniku licznych analiz ekstraktu białkowego, m.in. western blot, oznaczono obecność stafylokinazy. Reakcje PCR potwierdziły obecność sekwencji kodujących oznaczane białko.

Opisane badania udowodniły możliwość otrzymania roślinnych bioreaktorów, które dostarczą produktu białkowego, posiadającego właściwości przeciwzakrzepowe, jakim jest stafylokinaza.

Tego typu eksperymenty budzą nadzieje na coraz szersze wykorzystanie zasobów natury w medycynie. Być może niedługo dostępne będą odmiany roślin stanowiących swoiste szczepionki lub preparaty lecznicze, będące przyjemniejszą i skuteczniejszą formą przyjmowania leków.

Izabela Kołodziejczyk

źródło: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3273681/